liczne źródła mineralne, które tu i owdzie w pośród gór tyle kruszców w wnętrznościach swoich kryjących, napotkać można; najsławniejszemi z nich są: Bath, Brighton, Bristol, Cheltenhain (w Glowcester), Buxton i Matlock (w Derby), Malvern (w Worcester), Tunbridge (w Kent), Scarborough i Harrowgats (w Yorku). Pokłady soli kamiennej w Anglii wydajnością swoją należą do najznakomitszych w Europie; główne kopalnie soli znajdują się w zachodniém hrabstwie Chester, gdzie punktem środkowym jest Northwich. Produkcyję soli z tego jednego tylko hrabstwa liczą na 12 milijonów centnarów rocznie, z innych prowincyj Anglii na 3 milijony, tak iż z produkcyi soli w całej Europie, około 50 milijonów centnarów, na Angliję przypada przeszło 25%. Najsławniejsza warzelnia soli w Anglii jest w Droitwich, w hrabstwie Worcester. Ludność Anglii właściwej, która w r. 1801 dochodziła zaledwie półdziewięta milijona, podług ostatniego obliczenia z dnia 7 Czerwca 1851 r. przeszło się podwoiła, wynosiła bowiem 18, 066, 648 mieszkańców, z których 16, 733, 937 przypadało na Angliję, 1, 188, 821 na Walliję, a 143.916 na Man i wyspy Normandzkie. Anglicy są rassą ludzi piękną i silną; Wallijczycy są resztkami dawnych Bretonów, którzy prawie bez obcych domięszań dotrwali w Wallii i na wyspie Man, a różnią się od Anglików gościnnością, serdecznością i towarzyskością, lecz natomiast są ciemni, zabobonni i biedni. Język ich kymrycki jest właściwie tym samym, jakim mówią w Bretannii francuzkiej, zkąd wyszli Kytnrowie; ale wyspiarze w Man mieszają do niego wiele słów innego języka irlandzkiego (Erse). Anglicy, zajmujący środek kraju i brzegi wschodnie, są potomkami Saxonów i Skandynawów ze szczepu germańskiego; nakoniec mieszkańcy wysp normandzkich, Guernsey i Jersey, należą do szczepu romańskiego i mówią zepsutym językiem francuzkim. Wyznaniem panującém w Anglii jest wysoki kościół (High-Church) Anglikański, do którego należéć muszą rodzina królewska i główni dostojnicy państwa; wszakże od emancypacji Katolicy i Dyssydenci zasiadają w parlamencie równie jak Anglikanie. Zresztą wszystkie inne wyznania doznają w Anglii najzupełniejszej tolerancyi, jakoż znaleść tam można Katolików, Ewangelików Augsburgskich, Independentów, Armenijanów, Aryjanów, Socynijanów, Kwakrów, Metodystów, Mennonitów, Herrnhutów i Żydów. Większa połowa mieszkańców Anglii żyje z przemysłu fabrycznego. Handel kolonijalny, ogrom kapitałów nagromadzonych w klassie rękodzielniczej, a nadewszystko machiny, oszczędzające ludzką pracę, które zniżyły cenę produktów przemysłowych dla cudzoziemców, czego gdzieindziej niepodobna było dotąd dokazać; to wszystko razem wzniosło przemysł tego kraju do najwyższego stopnia pomyślności. Do najgłówniejszych tam wyrobów rękodzielnych należą przedewszystkiem wszystkie wyroby wełniane; miasto Leeds najbardziej słynie swemi fabrykami sukna, równie jak Manchester sławne jest z najlepszych wyrobów bawełnianych. Birmingham celuje fabrykami żelaza kutego i lanego, Sheffield wyrabianiem noży i wszelkich ostrych narzędzi stalowych. Najdoskonalsze z rękodzieł są wyroby stalowe i skóry, z któremi nic zrównać się nie może; wybornemi także są narzędzia matematyczne i chirurgiczne, porcellana Wedgwooda, szkła, a najbardziej zbylkowe kryształy, w czém sztuka wyrabiania doszła do najwyższego stopnia doskonałości. Kwitną nakoniec w Anglii: papiernie, fabryki piwa zadziwiające ogromem, gorzelnie, rafineryje cukru i warsztaty okrętowe. Do takiego rozwinięcia przemysłu służą liczne instytucyje handlowe różnego rodzaju, jak np. bank londyński i inne; sam Londyn prowadzi niemal, część całego handlu angielskiego; po nim zaś idą Liverpool, Bristol, Hull i t. d. Po bliższe szczegóły o przemyśle i handlu angielskim odsyłamy czytelnika do artykułów o Brytanii Wielkiej, tudzież o pojedyńczych zakładach,
