Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/789

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

co dało początek epopei łacińskiej. Umarł r. 225 przed Chr. Z dzieł jego pozostały już tylko ułamki, zebrane najdokładniej przez Sagittariusa i Jansoniusza (Altenburg 1672 i Amsterdam 1686).

Andronikus, imię trzech cesarzów byzantyjskich. Andronikus I, syn Izaaka Kornnena, jako ulubieniec wojska wpadł w podejrzenie u cesarza Manuela, który go uwięzić kazał. Po dwunastoletniém więzieniu, uciekł do Kijowa, zaprzyjaźnił się tam z wielkim księciem Jarosławem i za jego pośrednictwem pogodził się z Manuelem. Po śmierci Manuela 1182 r. Andronikus skorzystał z rozruchów, jakie wynikły w Konstantynopolu, kazał zamordować cesarzowe wdowę i sam się cesarzem ogłosił, lecz po trzechletniém panowaniu zabitym został w 1185 r. Był to ostatni cesarz z domu Komnenów. — Andronikus II, syn Michała Paleologa, objął rządy w 1283 r. lecz zrzucony z tronu przez wnuka swego. — Andronikus III, zmuszonym był wstąpić do klasztoru. Słaby i niedołężny. — Andronikus IV, któremu Bulgarowie i Turcy bezkarnie zabierali jedną prowincyję po drugiej panował do 1341 roku.

Andronikus (Tranquillus Parthemino), filozof i publicysta, rodem z Dalmacyi, zwiedziwszy różne kraje, w końcu 1554 r. do Polski przybył i uprzejmie od przedniejszych panów i uczonych przyjęty. W Poznaniu miał sobie dozwolony wstęp do zamożnej biblijoteki Andrzeja Górki, generała wielkopolskiego; tam napisał w języku łacińskim poważną rozprawę: Czy rozumować potrzeba? drukowaną w Krakowie p. t.: Dialogus philosophandum ne sit? Cracoviae Hieron. Victor. 1545 in-4, którą Sewerynowi Konarowi kasztelanowi Bieckiemu przypisał. Dziełko to nader rzadkie ma być pełne filozoficznej swobody. W tymże roku bawił przez czas niejaki u Jana hrabi Tarnowskiego, kasztelana krakowskiego, a tam napisał ostre dziełko dla możniejszych polaków przestroga: Ad optimates Polonos adrnonitio Cracoviae. 1545 in-4, poświęcone powyższemu Górce. Które gorliwy o dobro kraju Jakób Górski, powtórnie w Krakowie w r. 1584 u Łazarza in-4, przedrukował z wyborną a pełną ognia przedmową. Bawiąc poprzednio w Niemczech miał być nauczycielem w Lipsku za czasów głośnego nauką Piotra Mozellana, lecz dla swej opinii filozoficznej niedługo był cierpiany. Podczas swego tam pobytu wydał mowę do Niemców przeciw Turkom drukowaną w Augsburgu 1518, oraz mowę na pochwałę wymowy tamże. F. M. S.

Andronowski, dom szlachecki w Polsce, herbu Syrokomla, osiadły w Litwie. Przodek Andronowskich wyszedł z Czech i otrzymał od ks. Iwana Siemionowicza Kobryńskiego daninę pod Kobryniem, Andronów przezwaną. Potomstwo jego długo się zwało Czechowiczami.

Androny, wyraz dawnej polszczyzny dotąd używany, oznacza: baśnie, bajki, plotki, powieść bez szyku, ładu i składu, bajanie, np.: „Miał wszystko za fałsz, wszystko za androny. — Co mi to prawisz za androny? — Wstydziłabym się nietylko wierzyć, ale słuchać nawet takich andronów.“

Andros czyli Andro, najbardziej ku północy wysunięta wyspa gromady Cykladów (ob.), należącej do Grecyi. Wnętrze jej zajęte jest prawie całkiem łańcuchem gór, których stoki w żyzne rozciągają się płaszczyzny. Liczy 40 wsi i około 15, 000 mieszk., którzy dawniej wynajmowali się często do Konstantynopola i Smyrny w służbę u tamecznych chrześcijan. — Stolica tegoż nazwiska na brzegu wschodnim, jest siedliskiem biskupa greckiego i liczy do 5, 000 mieszkańców, prowadzących handel dosyć ożywiony.

Andros, namiestnik króla angielskiego Jakóba II w Nowej Anglii i Nowym Yorku, ur. 1631 r., samowolném postępowaniem swojém w 1689 r., pierwszy dał powód do rewolucyi w Bostonie, za co stawiony był przed sądy angielskie.