zniesieniu zakonu, zaczął w niej wykładać anatomiję w roku 1774 Jędrzej Krupiński i dzieło we czterech tomach ze słownikiem 1777r. napisał. W dziewiętnastym zaś wieku najbardziej w anatomii odznaczył się we Lwowie Berres czego Adamowicz naocznym był świadkiem. W Warszawie zaledwie w XVIII wieku pomyślano szczerze o anatomii, albowiem pierwszy C. H. Kirchheim wytłumaczył swoje dziełko łacińskie: Vademecum anatomicum, wydane w Hamburgu na język polski kosztem aptekarza Michałowskiego, w roku 1622 pod napisem Facies anatomica. Wspomniony aptekarz myslał o wielu innych podręcznych dziełech dla chirurgów warszawskich; wkrótce też potem z Memla przybyły doktór medycyny Henryk Loelhoeffer von Loevensprung zaczął roku 1736 publicznie rozbierać ciała zmarłych, lecz przez pospólstwo warszawskie prześladowany, musiał tę naukę zaniechać. W roku 1740 zajmował się w Warszawie anatomiją Chryzostom Kostrzewski i posyłał Winslow'owi swoje postrzeżenia do Paryża, a w roku 1752 pracowity lekarz Mitzler de Koloff myślał o utworzeniu nowego kollegjum lekarskiego w Warszawie, i międzyinnemi pracami niektóre postrzeżenia z anatomii patologicznej ogłosił. Gdy się w Warszawie staraniem dwóch examinatorów, doktora Walentego Gagatkiewi-cza i Michała Bergonzoniego, utworzyła w roku 1789 szkoła chirurgiczna, a po krótkiej przerwie wsparciem magistratu przywrócona została, uczyli w niej anatomii: Stoll, Maignieu, Filipecki i Cambon z Krakowa: ten opisał muskuły podług okolic (regiones) pod tytułem: krótka myjologija 1795, 8ka, u Zawadzkiego. Później w wydziale lekarskim, staraniem szczególnie Augusta Wolfa założonym, Franciszek Brandt, od r. 1810 do roku 1816, nietylko wykładał anatomiję w całej obszerności, lecz nadto wydał cztero-tomowe tłomaczenie anatomii z niemieckiego, przez professora w Erlandze Hildebrandta; po nim zajął miejsce Jan Stummer. Nakoniec w Uniwersytecie Warszawskim Marcin Koliński od roku 1820 do 1832, nietylko teorycznie i praktycznie anatomiją ludzką i zwierzęcą się zajmował, ale nadto założył gabinet preparatów, przy pomocy umiejętnego prosektora Kiczorowskiego. W nowo utworzonej roku 1857 Cesarsko-Królewskiej Warszawskiej Akademii Medyko-chirurgicznej, wykładać zaczął anatomiję ludzką Ludwik Neugebauer Medycyny Doktór: professorem nadzwyczajnym anatomii patologicznej jest Teofil Wisłocki Doktór Medycyny i Chirurgii: a prosektorem Dr. Pilcicki, oprócz powyższych Hipolit Korzeniowski Doktór Medycyny, jako privat-docent, wykłada osobno anatomiję ludzką dla uczniów uczęszczających na kursa lekarskie.—Na czele duchowieństwa polskiego, w połowie XVIII wieku, w medycynie staje brat Ludwik Perzyna, zakonu Jana Bożego czyli bonifrater, wzór Braci Miłosierdzia, który żadnej gałęzi w sztuce lekarskiej nie zaniedbując, w każdej zostawił dzieło, do ówczesnego stanu nauki, mianowicie dla chirurgów examin zdających stosowne, a wszystkie w języku polskim ze znajomością rzeczy wypracowane. Pomiędzy innemi pismami swemi, wydał w Kaliszu, bezimiennie, pod opieką Arcy-biskupa gnieźnieńskiego Anatomiję, w roku 1790 zesłownikiem, w drukarni tegoż arcybiskupa Michała księcia Poniatowskiego, prezesa komissyi edukacyjnej. Lecz już daleko pierwiej Jan Kazimierz miał przy sobie Modesta Genoino Neapolitańczyka, przeora zakonu Braci Miłosierdzia konwentu warszawskiego, który zapewne we Włoszech uczył się anatomii. Uczęszczali też bracia na lekcyje tej nauki w Krakowie i w Wilnie: i tak ksiądz przeor bonifratrów w Wysokiem-Litewskiem, Franciszek Tomasz Łebczyński, słuchał anatomii w Krakowie pod professorem Szostrem, chirurgii zaś pod professorem Czerniakowskim, który sam był niegdyś pijarem w Lubiczowie; wspomniony też brat
