Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/708

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Anabazys (po grecku: chodzenie pod górę), wyprawa z okolic niższych w wyższe, np. z nad brzegów morza w krainę śródziemną. Dwa sławne dzieła starożytne znane są pod tytułem: Anabasis: 1) Anabazys Cyrusa przez Xenofonta (ob.), opisująca historyję niepomyślnej wyprawy Cyrusa młodsego wraz z 10 tysiącami posiłków greckich, przeciwko bratu jego Artaxerxesowi, królowi perskiemu, jako też powrót posiłków pod dowództwem Xenofonta; 2) Anabazys przez Alexandra z Aryjanu, opisująca wojny Alexandra Wielkiego. — Anabazys, w muzyce u starożytnych Greków znaczyła skalę, począwszy od niższych tonów do wyższych. — Anabazys w medycynie oznacza rozwijanie się i wzrost choroby.

Anableps (z greckiego: anablepo, poglądam do góry), nazwisko dane przez Artedi’ego gatunkowi ryb, który ten badacz policzył do rodzaju piskorza i nazwał Cobitis Anableps, Błock zaś utworzył z niego rodzaj oddzielny Anableps, w którym jedyny jest gatunek Anableps tetrophthalmus, przedstawiający szczególne zjawisko w organizacyi zwierząt kręgowych, polegające na tém, że oczy ich mają źrenicę podwójną, co im daje cztery pole widzenia dwa górne i dwa dolne. Anableps należy do miękopłetwych brzuchopławów (Malacopterygii abdominales), ciało ma walcowate, pokryte łuskami tęgiemi, ogon słabo spłaszczony. Ryby te żywo na świat przychodzą; żyją w wodach Gujanny; długość ich około 10 cali wynosi.

Anaboleus, tak się nazywał u starożytnych Greków niewolnik, pomocny przy wsiadaniu na konia, w zastępstwie strzemion, których wówczas jeszcze nie znano. — Anaboleus, nazywano również kołek, do którego zsiadłszy przywiązywano konia.

Anacardium, rodzaj roślin do rodziny suwakowych (Terebinthaceae) należący, bardzo blizki rodzaju Cassuvium Lam, z którym dawniej był mieszany. Linneusz oba te rodzaje włączył w jeden pod nazwiskiem Anacardium. — Owoce rodzaju Anacardium mają kształt sercowaty, osadzone są na dnie mięsistém, nieco większem od owocu. Z gatunku tego rodzaju, Anacardium longifolium Lam:, owoce zwane są w handlu orzechami mahoniowemi; w Indyjach Zachodnich jedzą ziarna do migdałów podobne, zawarte w nasienniku. Gatunek drugi jest Anacardium latifolium Lam. Oba te gatunki, mają kwiaty drobne, ułożone wiechowato. S. P.

Anacharsys, rodem Scyta, książęcego rodu, który w zamiarze kształcenia się dalekie przedsiębrał podróże i między innemi około r. 600 przed Chr. przybył do Aten, gdzie z Solonem w ścisłych zostawał stosunkach. Dziwne to zjawienie się barbarzyńca z północy, prostota jego obyczajów, naiwny dowcip i sąd zdrowy o rzeczach, powszechną na siebie zwróciły uwagę; kilku późniejszych pisarzy zaliczyło go nawet do grona siedmiu mędrców. Prawa Solona nazywał pajęczyną, w których łapią się słabi, a które mocny przebija. O urządzeniu ateńskiem, według którego nad ważnemi sprawami kraju, naradzali się Prytanowie (ob.), zanim je przedstawiano ludowi, utrzymywał, że radzą mędrcy a rozstrzygają głupcy. Anacharsys za powrotem do ojczyzny usiłował wprowadzić tamże niektóre obrządki greckie, za co własny brat jego, Saulijusz, zabił go. Mniemane listy Anacharsysa (ogłoszone przez Aida i Kujacyjusza) z pewnością są podrobione. Grek Lucyjan (ob.) w kilku dyjalogach swoich z wielkiem życiem przedstawił kontrast naturalnego mędrca północy z modną kulturą attycką; zaś Francuz Barthélémy (ob.) w sławnem dziele swojem pod tytułem: Voyage du jeune Anacharsis en Grece (Paryż 1788), wystawia Scytę podróżującego po całej Grecyi w epoce na lat kilka przed narodzeniem Alexandra Wielkiego i zajmujące w niém