Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/602

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tłómaczeń; umarł w nędzy roku 1708 w Paryżu. Amelot tłómaczył: Machiavela O monarsze (1683 i 1686 in 12-mo); w notach swoich usprawiedliwiając autora utrzymuje że całe dzieło jest ironiją przeciwko owoczesnej polityce włoskiej; Historyję Wenecyi Marka Velferusa także z notatami (1705 r. 3 tom in 12-mo); publikacyja ta, na którą się uskarżał senat wenecki, była powodem zamknięcia Amelota w Bastylli; Historyja Rady trzydziestu fra Paoli Sarpi; niezbyt wierne tłómaczenie francuzkie ogłosił pod pseudonymem de la Motte Josseval; Roczniki Tacyta z notami (1692 i 1735 t. 10 in 12-mo), lecz tylko cztery pierwsze tomy i to najlepsze, są jego pióra. Amelot oryginalnie napisał: Histoire de Guillaume de Nassau (1754 tomów 2 in 12-mo), ogłoszone po jego śmierci, jak również Memoires historiques, politiques, critiques et litéraires (1722, 1737, 1742 tomów 3). Ostatniego tomu podobno Amelot nie jest autorem, czego dowodem liczne błędy w nim się znajdujące. Jakkolwiekbądź Amelot zasługuje na poczesną wzmiankę, gdyż jeśli dzieła jego nie odznaczają się stylem wyborowym, za to myśli i sąd w nich zawsze są gruntowne.

Amelot (Jan Jakób), urodzony 1689 r., minister spraw zagranicznych pod Ludwikiem XV, przy którego rozpustnym dworze charakterystyczną odgrywał rolę. W 1738 roku podpisał w Wersalu traktat pokoju między Francyją a Austryją; w sześć lat później wpadłszy w niełaskę, umarł 1748 r. — Amelot (Sebastyjan Michał), od 1775 r. był biskupem w Vannes i gorliwym obrońcą praw hierarchicznych, w 1790 roku odmówił zaprzysiężenia cywilnej konstytucyi duchowieństwa, skutkiem czego powstanie ludowe zmusiło go do opuszczenia rezydencyi biskupiej i do schronienia się do Szwajcaryi, gdzie wespół z 48 zbiegłymi biskupami, w dniu 15 Sierpnia 1798 r. podpisał znany list pasterski do wiernych we Francyi. Za wkroczeniem Francuzów do Szwajcaryi, Amelot udał się do Augsburga, a ztamtąd w 1800 roku do Londynu. Po zawarciu konkordatu z Piusem VII, on był jednym z tych prałatów, którzy pomimo wezwania papiezkiego, odmówili złożenia godności biskupiej, utrzymując, że Kościół stoi wyżej nad papieża; wszakże po powrocie w 1815 r. z wielkiém występował umiarkowaniem względem wszystkich duchownych, którzy się poddali konkordatowi; umarł w 1821 r. w Paryżu.

Amelotte (Dyjonizyjusz), kapłan zgromadzenia oratoryjanów, urodził się w Saintes 1606, umarł w Paryżu 1678 r. Przetłumaczył na język francuzki Nowy Testament, używając do tego wiele najlepszych rękopismów tak we Francyi jak za granicą, i wydał poraz pierwszy r. 1666—1668, we 4 tomach. Przekład ten, po wielekroć przedrukowywany, dotąd jest używany i ceniony. Inne dzieła Amelotta są: Harmonija czyli zgodność czterech Ewangelistów, po francuzku r. 1669, po łacinie 1670 r., w Paryżu; krótki wykład teologii, po francuzku, 1675 r.; Obrona konstytucyj Innocentego X i Alexandra VII, 1660 r.; kilka dzieł ascetycznych.

Amelungi, potomkowie Amela, albo może Amalów, olbrzymy germańskie, które miały być symbolem pierwszych pokładów ziemi. — Amelungami nazywają się także bohaterowie w Nibelungach (ob. Amalowie).

Amen, wyraz hebrajski, znaczy: prawdziwie, wiernie, niech się tak stanie. Jezus Chrystus często używał tego słowa w sposobie twierdzącym: Amen, amen dico vobis, „Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam.“ Kościół łaciński i grecki zachowały ten wyraz w modlitwach swoich, podobnie jak Alleluja i Hosanna. Amen kończy modlitwę Pańską czyli Ojcze nasz, tudzież wszystkie inne. Niegdyś lud po skończonych modlitwach publicznych, głośno mówił Amen. W niektórych miejscach, tudzież w Paryżu, biorący Kommuniję świętą, odpowiadają Amen, jako