Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/601

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

znakomitości Niemiec, jako to: Wielanda (guwernera następcy tronu), Herdera, Goethego, Seckendorfa, Knebla, Böttigera, Bodego, Musäusa, a w ostatnich latach i Schillera. Najlepszym dowodem dobroci i rozumu księżny Amelii, pasłużyć może ta okoliczność, iż nawet po złożeniu przez nią władzy w ręce syna w roku 1775, znakomici uczeni i poeci nie porzucili jej towarzystwa, znajdując rozkosz w ciągiem z nią obcowaniu. — Porażka pod Jena w dniu 14 Października 1806 r. tak przeraziła i zasmuciła ją, że zachorowała i umarła na sercową chorobą w dniu 10 Kwietnia 1808 r.

Amelija (Marja), małżonka Ludwika Filipa króla Francuzów, córka Ferdynanda I króla Obojga Sycylii, urodziła się w dniu 26 Kwietnia 1782 r. W r. 1809, Ludwik Filip, książę Orleanu, umiał się przypodobać Amelii, która zgodziła się oddać mu swą rękę bez względu na to, że ten książę był wygnańcem bez znaczenia i majątku. Wzorowa małżonka i matka, Amelija po wstąpieniu na tron oddała się całkowicie dobroczynności i pobożnej sprawie, nie mieszając się bynajmniej do spraw publicznych. W r. 1848, po upadku Ludwika Filipa, cnotliwa jego małżonka, oburzona niegodném postępowaniem wielu z otaczających jej męża, okazała się wytrwałą w nieszczęściu, odważną w niebezpiecznej przeprawie przez kanał La-Manche, i stała się prawdziwym aniołem opiekńczym pognębionego króla. Anglija przyjęła Ameliję z oznakami najżywszego szacunku, którym nie przestawał zaszczycać ją i własny małżonek do końca swego życia.

Amelija (Maryja Fryderyka Augusta), księżna saska, starsza siostra króla Fryderyka Augusta II, urodziła się 10 Sierpnia 1794 r. Ubogaciwszy swój umysł rozlicznemi wiadomościami i doświadczeniem nabyłem w podróżach po Włoszech, Francyi i Hiszpanii, Amelija oddała się z zapałem literaturze. Pod przybraném nazwiskiem Amelii Heiter, Amelija rozpoczęła zawód literacki komedyją: Dzień koronacyjny, w dwa lata później napisała drugą pod tytułem: Mesru, a w 1833 r. trzecią Kłamstwo i prawda, odegraną na scenie berlińskiej z nadzwyczajnem powodzeniem. Jeszcze większy zapał wzbudziły późniejsze utwory Amelii: Narzeczona księcia, Narzeczona z stolicy, Gospodarz, Ślubny pierścionek, Kuzyn Henryka, Opiekun, Dziewczyna ze wsi, Dziedzic majoratu, i inne w których przebija się głęboka znajomość serca ludzkiego, obok szlachetnego zapału i moralności. Dzieła Amelii wydane zostały w Dreźnie pod tytułem: Originalbeiträge zur Deutschen Schaubuhne. Skomponowała także kilka oper i pieśni kościelnych, lecz te u dworu tylko wykonane zostały.

Amelija (Maryja-Fryderyka), królowa grecka, urodzona 1818 r., najstarsza córka zmarłego w 1853 r. Wielkiego Księcia Oldemburgskiego, Pawła Fryderyka Augusta i Adelaidy, księżniczki Anhalt-Bernburgskiej, w 1836 r. zaślubioną została Ottonowi I, królowi greckiemu. Za przybyciem do Grecyi, przyjętą była przez naród z zapałem, i po dziś dzień jeszcze królowa Amelija popularniejszą jest w Grecyi od swojego małżonka, którego zresztą przewyższa energiją charakteru, czego dała dowody mianowicie podczas ostatniej swojej regencyi w 1856 roku, kiedy flota Francuzka zajęła porty greckie. Liczne zakłady dobroczynne istnienie swoje zawdzięczają królowej Amelii, która szczególną opiekę rozciąga nad zakładem ociemniałych, jednym z najbardziej wzorowych tego rodzaju w Europie.

Amelka, tak zwano puszkę w gotowalni kobiecej; w końcu XVII wieku torebki damskie.

Amelot de la Houssaye (Abraham Mikołaj), urodzony 1634 r. w Orleanie, był z początku sekretarzem posła francuzkiego w Wenecyi, później wyłącznie się poświęcił polityce, historyi i filozofii. Liczne napisał dzieła i wiele dokonał