jest zamieszkałych przez chrześcijan, reszta przez muzułmanów. Z pomiędzy dwustu meczetów w Amazyi, najceluiejszym jest meczet sułtana Bajazeta II. Jest tu Medresse, czyli uniwersytet i wielki bazar, oraz 40 klasztorów i metropolita grecki. Domów jest do 10,000, mieszkańców dawniej było 200,000, dziś zaledwie 30,000; najpiękniejsze niegdyś ulice i gmachy leżą w ruinach, odrażają brudem i nędzą. Głównym przemysłem Amazyi jest jedwabnictwo, tkactwo i handel przewozowy z Persyja.
Amazyjasz, syn i następca Joasa, króla Judy, podobny był do ojca, czynił prawość przed Panem, wszakże nie tak ściśle jak Dawid, bo nie zniósł wyżyn, i lud ofiarował jeszcze i palił kadzidło na wyżynach. Potracił morderców króla ojca swego, na mocy prawa Mojżeszowego, nie karząc ich potomstwa. Zwyciężył Idumejczyków i zdobył ich stolicę Petra; ale sam wpadł w błąd, kłaniał się bałwanom pokonanego nieprzyjaciela, palił im kadzenie, pomimo upomnień proroka. Ściągnął tem na się niełaskę Pana Boga i odtąd nic już mu się nie powodziło. Dumny zwycięztwem nad Idumejczykami, wyzwał Joasa, króla izraelskiego, który zrazu nieprzyjmował wojny, ale w ostatku stoczył bitwę pod Bethsames, poraził wojsko Judy, wziął Amazyjasza w niewolę, rozwalił mury Jeruzalem od strony królestwa Izraela, zabrał wszystko złoto, srebro i naczynia ze świątyni i skarbcu królewskiego, a synów króla uprowadził jako zakładników do Samaryi. Amazyjasz wkrótce odzyskał wolność i panował jeszcze lat piętnaście, po śmierci Joasa, króla izraelskiego. W 29 roku jego panowania, uknował się spisek w Jeruzalem przeciw niemu; Amazyjasz uciekł, ale dognany w Lachis i zabity. Syn jego Ozyjasz albo Azaryjasz, nastąpił na tron judzki po ojcu. (IV, Król. 12; 14; II, Paral. 24; 25). — Amazyjasz, kapłan bałwanów w Bethel, zaskarżył Amosa proroka przed Jeroboamem II, królem Izraela, chcąc aby więcej nie prorokował w Bethel; co mu się wszakże nie powiodło. (Amos, 7, 10). L. R.
Amazyjasz, wódz sułtana Mahommeda II w wojnie przeciw Skanderbegowi, którego był krewnym; w 1454 r. przeciwnik jego poraził go i zabrał w niewolę.
Amazys I (po egipsku: Aah-Mez, syn księżyca), król Egiptu, panował około r. 1840 przed nar. Chryst., prowadził bezustanne wojny z obcemi ludami pasterskiemi, osiadłemi w dolnym Egipcie, nareszcie je pokonał, poczem niedługo umarł. W historyi egipskiej Amazys uchodzi za zbawcę Egiptu, którego usiłowania najskuteczniej przyczyniły się do odrodzenia monarchii, praw i religii krajowej; w historyi hebrajskiej jest on owym tyrańskim Faraonem, który za czasów Mojżesza ciągłém prześladowaniem Izraelitów zmusił ich do opuszczenia tego kraju. Amazys I, na którym wygasła siedmnasta dynastyja Faraonów, wybudował także wielką piramidę. — Amazys II, król Egiptu, panował od r. 569 do 526 przed nar. Chryst.; pochodził z rodu nizkiego, lecz był jednym z najdzielniejszych władców starożytnych. Pod królem Aprijesem piastując godność dowódzcy armii, wysłany został na uśmierzenie rozruchu, wybuchłego pomiędzy obcemi przychodniami, od czasów Psammetyka coraz liczniej przybywającemi do kraju; sam jednak zdradą stanął na czele powstańców, i przy ich pomocy, wsparty oraz wpływami kasty kapłańskiej, po długiej walce pokonał cudzoziemskich na żołdzie królewskim najemników, za co po zamordowaniu Aprijesa przez własne żołdactwo wyniesionym został na tron. Zaledwie doszedłszy do władzy, zawarł przymierze z Grekami w Cyrenie, sam ożenił się z Greczynką, i greckim żołnierzem powiększył swoje wojsko; jednocześnie zaś umiał zyskać sobie przychylność ludu, zakładał liczne świątynie i surowemi prawami wspierał rolnictwo i przemysł: pod karą śmierci np. każdy zmuszony był wykazać, jakiego rodzaju pracą zarabia na swoje utrzymanie. Zdobyciem na Fenicyjanach wyspy Cypru,
