Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/55

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

teczniać w każdej porze roku. W tym celu sadzą się drzewa uszlachetnione tuż obok dzikiego, pień tego nacina się, łączy z gałązką drzewa szlachetnego, a miejsce połączenia obkłada się maścią ogrodniczą. Gdy gałazka przyjmie się, natychmiast oddziela się ją od pnia macierzystego, a chociaż sposób ten uszlachetnienia drzew owocowych przy przyjaznych okolicznościach udaje się bardzo dobrze, jednak używa się go zwykle tylko w hodowli roślin doniczkowych i kosztowniejszych krzewów służących głównie do ozdoby.

Ablecti czyli Selecti, wyborowe wojsko u starożytnych Rzymian, stanowiące w czasie wojny przyboczną straż konsulów.

Ablegat, oznaczał dawniej agenta dyplomatycznego drugiego rzędu, to samo co dziś minister pełnomocny i poseł (envoyé et ministre plénipotentiaire); wyraz legat oznaczał wówczas wyższą w tym zawodzie godność ambasadora. Urząd Ablegatów dotąd utrzymuje się u dworu papiezkiego, z tą różnicą, że legaci ab latere, to jest rzeczywiści ambasadorowie Stolicy Apostolskiej, dziś zwani są nuncyjuszami; posłowie zaś drugiego rzędu noszą nazwisko ablegatów.

Ablegatio, rodzaj wygnania u Rzymian, pozwolony rodzicom względem dzieci krnąbrnych i nieposłusznych.

Ableger, jest część rośliny, mogąca wydać korzenie, skoro będzie w ziemię włożona, rozrastać się i wydać nową roślinę. Wiele drzew i roślin mają tę własność, że wypuszczają korzenie ze zgiętych gałęzi, osadzonych w ziemi; te gałęzie przyjmują się, a potem odrzynają od krzaka, do którego należały i tworzą nową roślinę. Robią się też ablegry i na gałązkach wysokich, a w takim razie obrana zdrowa latorośl, czyli pęd roczny, narzyna się w jednem miejscu i przeprowadza przez naczynie gliniane lub blaszane, mające dno przedziurawione, napełnione ziemią. Po kilku tygodniach, gdy ów ableger już wydał korzonki, odrzyna się pod samem naczyniem i do wazonu innego przesadza. S. P.

Ablesimow (Alexander), kapitan, exekutor przy urzędzie policyjnym w Moskwie, zmarły r. 1784, napisał pierwszy w języku rossyjskim wodewil: Mielnik (Młynarz), który wydany w Moskwie r. 1782, był na teatrze Petersburgskim przedstawiany 27 razy wciąż. Jest także autorem innych dzieł teatralnych, wierszy, powieści. Literackie wykształcenie winien poecie Alexandrowi Sumarokow, którego był sekretarzem za młodu. Życie zakończył w nędzy, zostawiwszy tylko po sobie stolik o trzech nogach, na którym dzieła pisał, gdyż wszelkie dochody obracał na wychowanie córki jedynaczki.

Ablucyja, z łacińskiego ablutio, znaczy obmycie palców przez kapłana, w czasie mszy świętej, po kommunii, zaraz po oczyszczeniu kielicha. Kapłan odmawiając stosowną do tego modlitwę, wyciąga dwa palce nad kielichem, a gdy służący do mszy, zleje je winem i wodą, ociera on palce puryfikaterzem i spożywa wino i wodę będące w kielichu. Grecy do oczyszczenia kielicha i ust, używają welonu; a do pateny, gąbki. Głębokie uszanowanie dla sakramentu Ciała i Krwi Pańskiej, było powodem Kościołowi do ustanowienia ablucyi. — Stary Zakon bardzo często mówi o ablucyjach czyli oczyszczeniach, które wielkie w judaizmie miały znaczenie, równie jak we wszystkich religijach Wschodu, stanowiąc pewny rodzaj hygijeny fizycznej i moralnej. W starożytnej religii Indyjan, ablucyja rozpoczyna każdy dzień, poprzedza modlitwę i jedzenie. Sposób jej zmienia się według hijerarchii kast. Mahometanie obowiązani są Koranem do pięciokrotnych modlitw w ciągu dnia, poprzedzonych tyluż ablucyjami, które zależą na obmyciu twarzy, części głowy, brody, rąk aż do łokcia i nóg aż do kostek. Każdy przypadek pociągający za sobą skalanie ciała, wymaga cząstkowych ablucyj. Przytem, w każdy piątek, dzień świąteczny u mahometan, przepisane jest oczyszczenie całego ciała.