miona pionowe opatrzone są otworami podłużnemi, po których posuwać się mogą kwadraciki, opatrzone otworami okrągłemi, przeznaczonemi do patrzenia na mierzone przedmioty. Wszystkie trzy części podzielone są na działki równe, wyobrażające jakiekolwiek miary długości np. sążnie. Chcąc za pomocą tego narzędzia zmierzyć wysokość jakiego przedmiotu, odmierza się od niego pewna odległość i alimetr ustawia się w tej odległości do poziomu, ramie ruchome ustawia się w odległości tylu części na prawidle poziomym od ramienia nieruchomego, ile np. sążni odmierzono na gruncie; kwadracik na ramieniu ruchomém ustawia się w upodobanej wysokości, kwadracik zaś ramienia nieruchomego posuwa się po niém dopóty, dopóki, patrząc przez otwór kwadratu ramienia ruchomego, nie ujrzymy w otworze drugiego kwadratu wierzchołka danego przedmiotu; wtenczas różnica pomiędzy wysokościami dwóch kwadratów wyniesie tyle działek ile miar długości, użytych do mierzenia na gruncie, mieści się w wysokości przedmiotu, którą wszakże powiększyć jeszcze wypadnie odległością pierwszego kwadratu od ziemi.
Altimetryja, część geometryi praktycznej podająca sposoby mierzenia wysokości. Do tego celu używają rozmaitych sposobów, do najprostszych należy mierzenie za pomocą lasek i altimetru; dokładniejsze wypadki dają: wymiary trygonometryczne i barometryczne (ob.).
Alting, kilku członków rodziny tego nazwiska, zamieszkałej we wschodniej Fryzyi, odznaczyło się w naukach, a mianowicie: Meuso, ur. 1511, um. 1612, jeden z najgorliwszych reformatorów w swojej ojczyźnie: Henryk, syn jego, ur. 1582, um. 1644, sławny również teolog i gorliwy kontrowersista, brał udział w nowem tłómaczeniu Biblii na język hollenderski; Jakób, syn poprzedzającego, ur. 1618, um. 1679, biegły filolog, a szczególnie znawca języka hebrajskiego, zostawił pięć tomów in folio, p. t.: Opera (Amsterdam 1686), był naczelnikiem stronnictwa teologicznego, które od niego nazwało się Altingianami.
Altipolita (Leonard), niewiadomo jak się nazywał po polsku, rodem z Mazowsza, doktór teologii, kanonik lateraneński, teolog króla Zygmunta I i kaznodzieja katedralny krakowski, przyjaciel Stanisława z Łowicza. Pisma jego własne lub cudze przez niego wydane, umieszczone są w różnych miejscach dzieła Stanisława z Łowicza, p. t.: Mariae Immaculata conceptione gloriosae, Kraków 1538 in-8. F. M. S.
Altmann, biskup passawski. Kościół katolicki zalicza go w poczet Świętych. Gorliwy o chwałę Kościoła, ognisty wróg przywłaszczeń władzy świeckiej, niemniej jak nierządu duchowieństwa, zwany był od spółczesnych: Vir apostolicae conversationis et magnorum in Christo virtutum. Urodzony między rokiem 1010 a 1020, ze znakomitego domu w Westfalii, doskonalił się w naukach w Paryżu, przez wiele lat zarządzał szkołą w Paderborn; tu go poznał cesarz Henryk III, i mianował proboszczem akwisgrańskim, tudzież jednym ze swych kapelanów. W ośm lat po śmierci cesarza towarzyszył wdowie po nim Agnieszce r. 1064 w pielgrzymce do Ziemi Świętej. W roku następnym mianowany biskupem passawskim. W owe czasy wzięła początek ogromna walka między władzami duchowną a świecką. Grzegorz VII uderzył śmiało na wszelkie bezprawia tamtego wieku. W Passau, jak prawie w całym Kościele niemieckim, karność kościelna upadła. Altmann, za przykładem papieża, wziął się do naprawy nadużyć. Zakładał nowe klasztory, przywracał ścisły porządek w dawnych. W r. 1067 fundował na przedmieściu Passau kapitułę kanoników regularnych ś. Augustyna, przeznaczoną do kształcenia pobożnych duchownych. Część duchowieństwa rozgniewana jego reformami, zamierzała pozbyć się zbyt gorliwego
