Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/539

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Altany bywają stawiane we wszystkich europejskich i azyjatyckich stylach i we wszelkie sposoby budowania, począwszy od murowanych, aż do naturalnego namiotu z drzew blisko siebie stojących, między któremi ustawiają się ławki.

Altaroche (Maryja-Michał), literat, prawnik i deputowany francuzki, urodzony roku 1811 w Isoire (departament Puy-de-Dóme), syn adwokata, przeznaczony był do zawodu sądowego, lecz przybywszy do Paryża po rewolucyi lipcowej, porzucił prawo i z zapałem występować zaczął w dziennikach republikańskich. Z kolei był współpracownikiem różnej nazwy pism peryjodycznych tego stronnictwa. W r. 1834 był jednym z założycieli satyrycznego dziennika Cha-rivari, a następnie po śmierci Ludwika Desnoyers, wyłącznym jego kierownikiem aż do roku 1848. W tym czasie wydał kilka dzieł treści politycznej, jak: Chansons (1835—36 2 tomy), Contes démocratiques (1837 r.), La réforme et la révolution, (1841 r.), wreszcie studyja nad Alexandrem VI i Ludwikiem XV. Wspólnie z panem Laurencin napisał śliczny wodewil p. t.: Lestocq (1836 r.), a z panem Moléri komedyję p. t.: Le corrégidor de Pampelune (1843 roku). W roku 1848 wysłany do deputacyi Puy-de-Dóme, jako komissarz rządowy, Altareche odznaczył się wielkiem umiarkowaniem. Wybrany prawie jednogłośnie deputowanym do konstytuanty, w kwestyjach, gdzie szło o zasady, łączył się się zawsze z wnioskami lewej strony, głosował także przeciwko dwóm izbom, przeciw głosowaniu po gminach, lecz za dozwoleniem zastępstwa w służbie wojskowej, za zniesieniem klubów i t. p. Oświadczenie się za propozycyją Rateau Lanjuinais położyło kres jego zawodowi parlamentarnemu, gdyż w roku 1849 nie został powtórnie wybranym. Porzuciwszy politykę, Altaroche zajmował się administracyją teatrów i rozwinął na tém polu wielką działalność. Od r. 1850 do do 1852 był dyrektorem Odeonu, następnie połączył się z Ludwikiem Huart, celem dawania przedstawień rodzajowych, zwanych: Folies Nouvelles, które pewnej części publiki do smaku przypadają.

Altaryja, znaczy fundusz albo zapis przeznaczony na utrzymanie szczególnego ołtarza w kościele lub kaplicy. Ztąd Altarzysta, kapłan przy pewnym ołtarzu, z funduszu na tenże ołtarz przeznaczonego opłacany. Także nazywa się kapłan będący przy plebanie do pomocy.

Altata, rzeka w Zawołskiej okolicy gubernii Saratowskiej; bierze początek w stepach powiatu Nowouzieńskiego, tam gdzie już dają się postrzegać wyniosłości Ogólnego Syrtu (Obszczyj Syrt); Altata płynie kręto; przy samem źródle składa się z oddzielnych pomniejszych jezior. Nad nią leży miasto Nowouzieńsk (dawniej wieś Czertanła). Od źródła swojego do zniesionej fortecy Uzenia, Altata ma kierunek z wschodu na zachód; ztąd zaś zwraca się wprost na południe i niedaleko wsi Alexandrowa-Gaja, w gubernii Astrachańskiej, wpada do wielkiego jeziora Morca, otoczonego trzciną i topieliskami; na Altacie znajduje się mnóstwo młynów. Na jej brzegach łąk nie ma; ciągną się tylko obszerne równiny. M. B. S.

Altdorf, miasteczko bawarskie, należące niegdyś do okręgu wolnego miasta Norymbergi, nad rzeką Schwarzbach, liczy przeszło 2000 mieszkańców. W dawniejszych czasach było ono siedliskiem uniwersytetu, który założony r. 1622, zniesiony został w r. 1809 i skutkiem przydzielenia Norymbergi do Bawaryi, połączony z uniwersytetem w Erlangen. Miasteczko to znane jest jeszcze ze sporządzanych tam z wielką biegłością wyrobów drewnianych.

Altdorfer (Albert), uczeń Alberta Diirera, malarz i rytownik, urodzony 1488 roku w Altdorf, blisko Landshut w Bawaryi, znany we Francyi pod imieniem Małego Alberta (Petit Albert), zapewne z powodu drobnych przedmiotów sztu-