brakiem (7,328 st. ; 3) Alpy julijskie pomiędzy Sawą, Kulpą i morzem Adryjatyckiém, które właściwiej illiryjskiem płaskowzgórzem zwaćby należało; najwyższy ich szczyt Terglu (8,794 st.) znajduje się w północno-zachodniej stronie. Podobnie jak zachodnia część gór alpejskich, a mianowicie Alpy nadmorskie za-pomocą Col di Tenda łączą się z Apeninami, tworzączemi pasmo najwyższych gór we Włoszech, idące w kierunku południowo-wschodnim, tak też i na wschodzie z górami Julijskiemi stykają się góry Dalmacyi, które w stronie południowo-wschodniej, łączą się z systematem gór na półwyspie grecko-tureckim. Pomiędzy wysokością Alp i ich szerokością, ten daje się upatrywać związek, że tam są one najwyższe, gdzie mają najmniejszą szerokość (na zachodzie), najniższe zaś tam gdzie się rozpościerają najszerzej (na wschodzie). Ziemię zajętą przez Alpy ze względu na wysokość położenia, można podzielić na trzy strefy, a mianowicie: strefa alp nizkich przodowych, od 2,000 do 5,500 stóp, to jest do granicy w której drzewa rość przestają; strefę średnią do 8,000 — 8,500 stóp, czyli do linii śniegów i strefa alp wysokich, do 14,000 stóp i więcej. Strefa średnia jest strefą górskich pastwisk, pokrytych obficie ziołami, które w Szwajcaryi, niekiedy nawet w Tyrolu (ob. Alp) i w innych miejscowościach Alp niemieckich bywają nazywane Almami i przedstawiają szczególny rodzaj gospodarstwa zwanego al-pejskiem (ob.). Jednakże ten podział ze względu na wysokość, nie zawsze jest zgodny ze zjawiskami w Alpach dostrzeganemu gdyż w ogólności granica śniegów na północy i wschodzie przypada niżej jak na południu i zachodzie, i tak: 1) dolna granica śniegów a górna mchów i roślin alpejskich na pochyłości północnej znajduje się w wysokości 7,800—8,000 stóp, na południowej zaś jest wzniesiona na 8,200—9,500 stóp: 2) największa wysokość, w której rosną drzewa iglaste na stronie północnej, wynosi 5,600 stóp, na południowej zaś 6,300 stóp: 3) Ostateczna granica strefy zboża, buków i dębów, od północy jest wzniesiona na 3,400 stóp, od południa zaś na 4,400 stóp; 4) W dolinach strefa winnych latorośli sięga 1,500 stóp na północy, na południe zaś 2,000 stóp. Alpy nad równiną Po, prawie poziomą, wznoszą się massami mającemi ściany bardzo spadziste, od północy zaś pochyłość ich jest łagodniejszą, podnoszą się w massach niewielkiej wysokości: dla tego też od południa przedstawiają się one w kształtach olbrzymich, massami nagromadzonemi, a ztąd widok ich przeraża; od północy zaś widok ich jest rozleglejszy. bardziej urozmaicony, dla oka ponętny. Alpy w ogólności przedstawiają łańcuch czyli pasmo nieprzerwane gór najwyraźniejsze w części wschodniej, a mniej widoczne w zachodniej, w której przerwy, pęknięcia, rozpadliny dzikie i zdumiewające przekonywają o wstrząśnieniach gwałtownych, skutkiem których te góry powstały. Grzbiety ich są głęboko poprzecinane najrozmaitszym sposobem. Oddzielnie stojące szczyty wydają się białemi, śniegiem okrytemi skałami, które wystają z pomiędzy mass rozległych zielonych, pokrytych drzewami i roślinami; albo też wcięcia są mniej głębokie, tworząc przerwy nieznaczne pomiędzy ostremi i zębatemi szczytami, stojącemi na olbrzymach, dżwigającemi na grzbietach swoich morza lodowe i lodowce, zapuszczające ramiona swoje niekiedy aż do równin, tym sposobem lody dotykają drzew kwitnących i dojrzewających zasiewów. W Alpach wschodnich i średnich, przednie gruppy mają zwykle postacie nieforemniejsze niż pasma ich główne. Z wieloliczną rozmaitością kształtów gór idą w parze alpejskie doliny, które postaciami swemi i sposobem uporządkowania odróżniają Alpy od innych krajów górzystych. Najważniejszą się wydaje postać obszernych dolin podłużnych, leżących u stóp głównych łańcuchów, które ze strony wschodniej Alp, bezpośrednio otwierają się na równiny, ze strony północnej łączą się z równinami za pomocą wąz-
