Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/491

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

w takcie na taktu część lichszą, szczególnie zaś tę postać nóty, według której pomiędzy dwiema jednakowej wartości stoi trzecia, mająca wartość podwójną, np. między dwiema półćwierciowemi jedna ćwierciowa.

Allagit, mieszanina rogowca i krzemianu tlenku manganu, albo rogowca i węglanu manganu.

Allah, (wyraz arabski, złożony z al i ilah; istota godna uwielbienia, po hebrajsku: Elohim), nazwa jedynego Boga, do czci którego Mahomet obowiązywał wiernych i która przeszła do mowy wszystkich narodów wyznających islamizm. Wyobrażenia Mahometa o tym Bogu w Koranie są czyste, pełne godności, wyższe nad przesąd narodowy i wschodnią namiętność; przedewszystkiem zaś szło mu o jedność, którą dobitnie wyraził w tych wierszach: „Nie masz Boga, krom Boga (Allah). Ten jeden prawdziwy, wielki i najwyższy Bóg istotę Swoją ma przez Siebie, jest wieczny, nikt Go nie płodził, ani Sam nie płodzi nikogo, Sobie Samemu wystarcza, nieskończonością Swoją napełnia wszechświat, jest punktem środkowym w koło którego jednoczy się wszystko, jest utajonym i jawnym Panem świata, ciał i duchów, Stwórcą i Władcą, Wszechmocnym, Wszechmądrym, Wszechdobrym, Miłosiernym, a wyroki Jego są nieodwołalne.“ Wszystkie te przymioty Allaha, Mahomet w popularny sposób uwidocznił przez nader śmiałe obrazy, jak np. w następującym wierszu Koranu: „Gdyby wszystkie drzewa na ziemi były piórami do pisania, a siedm oceanów kałamarzami atramentu pełnemi, niedość byłoby jednak na opisanie wszystkich cudów Allaha.“ Rozmaite przymioty Boga opisane są w 99 Jego imionach, których setném a obejmującem w sobie wszystkie inne, jest Allah, i które razem w pewnym porządku ułożone stanowią litaniję i różaniec Mahometanina. F. H. L.

Allahabad, (znaczy: miasto Boże), stolica prowincyi tegoż nazwiska w Indy-jach angielskich, leżąca u spływu dwóch świętych rzek, Gangesu i Dżumny, i gromadząca z tego powodu pod swojemi murami tłumy pobożnych pielgrzymów, którzy tu używają kąpieli i zabierają wodę dla obsługi świątyń w odległe nieraz strony. Cytadella, zbudowana przez cesarza Akbara z czerwonego piaskowca, panuje nad żeglugą obu rzek oraz nad drogami kommunikacyjnemi pomiędzy Kalkuttą i Delhi; zrestaurowanie jej w najnowszych czasach przez Anglików kosztować miało 1,750,000 funtów sterlingów. Allahabad jest siedliskiem europejskich i krajowych władz cywilnych całej prowincyi i liczy, według spisu z 1853 roku, oprócz załogi 72,093 mieszkańców. Przemysł miejscowy ogranicza się na produkcyi tkanin jedwabnych i bawełnianych, tudzież wyrobów garncarskich. Ostatnie powstanie wybuchło w Allahabad między garnizonem na początku Czerwca 1857 roku, a przytłumione zostało szczególniej przez energiję półkownika Neill.

Allainval (Eleonora Krystyna, pomimo imion żeńskich mężczyzna) urodzony pod koniec XVII wieku, umarł roku 1753, autor ulubionej w swoim czasie i po dziś dzień wybornej jeszcze komedyi, p. t.: L’ecole des bourgeois, oraz kilku innych równie chwalonych, jak np.: L’embarras des richesses; pomimo znakomitych zdolności życie przepędził w nędzy i umarł z głodu.

Allamanda, (Alamanda), rodzaj roślin należący do rodziny Toinowatych (Apocyneae), utworzony na cześć doktora Allamanda, professora historyi naturalnej uniwersytetu w Lejdzie, który podróżując po Ameryce, opisał wiele nowych roślin; cechy rodzajowe są: kielich 5 działkowy, korona lejkowata, o 5 regularnych wcięciach; pręcików 5; guzik owocowy wolny, szyjka jedna i blizna przystająca do pylników, owoc okrągły, kolcami okryty, zawierający wiele ziarn soczewkowatych, błonkami otoczonych. Jedyny gatunek w tym rodzaju rośnie w po-