Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/460

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Alghisi (Galeas). Budowniczy i geometra szesnastego wieku, urodzony w Carpi, ogłosił dzieło w trzech księgach: O fortyfikacyjach z wielkim przepychem wydane w Wenecyi 1570 r. Wielu autorów korzystało z dzieł Alghisi’ego, który był budowniczym księcia Ferrary. — Alghisi (don Paris Francesco), znakomity kompozytor muzyczny, ur. w Brescia r. 1666. Będąc organistą w swojém mieście rodzinném udał się do Wenecyi, gdzie r. 1690 wystawił dwie opery: l’Amor di Curzio par la Patria i il Triomfe della continenza. Skromne życie tego muzyka zjednało mu w ojczyźnie sławę świętego; umarł w 1733 r. — Alghisi (Tomasz). Urodził się we Florencyi 1669 r. Początkowo kształcił się w mieście rodzinnem, a następnie sposobił się w chirurgii, tamże pod kierunkiem ojca swego, Jerzego Alghisi, który był professorem chirurgii: następnie poświęcił się wyłącznie litotomii i uczył się anatomii pod sławnym Wawrzyńcem Bellinim. Operacyja kamienia dokonana na oficerze papieża Klemensa XI z wielkiem powodzeniem ustaliła wziętość jego. W r. 1073 otrzymał dyplom na doktora medycyny w uniwersytecie padewskim z rąk Vallisnieri’ego, z którym pozostawał nadal w stosunkach naukowych. Umarł r. 1713 w skutek amputacyi ręki przypadkowo strzaskanej od pęknięcia broni palnej. Wydał w języku włoskim, Traktat litotomii, wydrukowany we Florencyi 1707 r. do którego dołączone rysunki przedstawiają kilka narzędzi przez niego wynalezionych; ogłosił także pełen nauki list do Vallisnieri’ego, p. t.: De vermi usciti per la verga.

Algier, stolica kolonii francuzkiej Algieryi, u Rzymian Icosium, leży nad morzem Sródziemnem u stoku płaskowzgórza Massif. Położenie miasta, wznoszącego się amfiteatralnie od morza w kształcie trójkąta, uwieńczonego cytadellą Kasba, bardzo jest malownicze, pomimo, że biało pobielane jego domy architektury wschodniej, same przez się dosyć są jednostajne. W ostatnich jednak latach Algier przybrał już pozór bardziej eropejski i przyozdobił się wielą okazałemi budowlami. Port, jeden z lepszych w Berberyi, został w najnowszych czasach rozszerzonym i opatrzonym latarnią morską. Liczba mieszkańców Algieru wynosi przeszło 80,000, z których 50,000 Europejczyków, powiększej części Francuzów. Głównym środkiem zarobku jest handel, ułatwiony coraz gęściej za kładanemi drogami w głąb’ kraju. Jako stolica kolonii Algier jest siedzibą gubernatora generalnego i naczelnych władz cywilno-wojskowych, pod względem zaś kościelnym biskupa katolickiego, oraz duchownych mahometańskich i żydowskich. Oprócz kollegijum, urządzonego na sposób francuzki, miasto posiada 38 szkół elementarnych arabskich i kilka pensyjonatów, bibliotekę publiczną, muzeum, kilka księgarń, drukarń i czytelni, towarzystwo rolnicze, szpital i t. p. Potrzeby Europejczyków pod różnemi względami zaopatrują liczne hotele, kawiarnie, 3 teatry, zakłady kąpielowe i kilka pism peryjodycznych na miejscu wydawanych. Okolice miasta ożywiają liczne ogrody i domki wiejskie zamożniejszych mieszkańców.

Algierka, rodzaj okrycia męzkiego, zastępującego płaszcz dawniejszy, z tą różnicą, że jest krótszy, z rękawami i bez peleryny. Nazwa pochodzi ztąd, że Beduini algierscy używają podobnego ubrania, zkąd i nazwa kobiecych burnusów.

Algieryja, aż do r. 1830 państwo rozbójnicze pod zwierzchnictwem Turcyi, dziś kolonija francuzka. Kraina ta leży na północnym brzegu Afryki, między 15'32' szerokości północnej i 26'12' długości wschodniej, granicząc na północ z morzem Sródziemném, na wschód z Tunis, na południe z wielką Saharą, na zachód z Marokko. Powierzchnia jej wynosi około 27,800 mil □ franc., dorównywa więc prawie powierzchni Francyi. Charakter geograficzny Algieryi jest ten sam, co całej Ber-