Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/425

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wystarczają tylko na potrzebę miejscową. Większa część mieszkańców zajmuje się różnemi rzemiosłami, lub w sąsiednich miastach szuka zarobku.

Alexandrowicz albo Kruki, herb rodziny litewskiej Alexandrowiczów używającej przydomku Witold. Pole tarczy czerwone, w nim dwie kosy na krzyż, końcami w górę, ostrzem do środka obrócone; w złączeniu ich schodzą się z góry i z dołu dwa-miecze o złotych rękojeściach, w koronie trzy strusie pióra.

Alexandrowicz (Stefan), herbu Alexandrowicz. Na sejmie w 1674 r. zasiadał jako poseł z powiatu grodzieńskiego, piastował wówczas urząd sędziego ziemskiego grodzieńskiego i wójta miasta Grodna. W 1676 r. był znowu na sejmie, z którego wyznaczony kommissarzem dla dopilnowania odbudowy zamku w Grodnie i do regulacyi pretensyj tegoż miasta. W r. 1683 mianowany podkomorzym grodzieńskim, później już marszałek grodzieński wybrany posłem na sejm 1690 r., z którego delegowany został na Trybunat skarbowy W. X. Litewskiego, około r. 1694 zasiadł na krześle senatorskiem jako kasztelan nowogrodzki.

Alexandrowicz (Tomasz), wojewoda podlaski. Synem był Marcina chorążego bractawskiego i Heleny z Bachmińskich, jeszcze za Augusta III półkownik wojsk koronnych i szambelan. Zajmował się w młodszych latach literaturą, wytłómaczył albowiem z francuzkiego tragedyje Kornela: Heraklijusz i drugą tragedyję: Kleomira albo Igrzysko fortuny, wyszły zdruku obiedwie w r. 1749 i 1154. Bentkowski całe tytuły wylicza. Szczególniej polubił go Stanisław August, który zaraz po wstąpieniu na tron wyprawił go w poselstwie do Turcyi, w czém szedł za poduszczeniami Familii, która już po konwokacyi imieniem prymasa i regimentarza koronnego przeznaczała go do Porty. Było tam wiele trudności do przełamania, gdy Turcyja nie uznawała z początku elekcyi Stanisława. Uzyskawszy ferman w Lutym 1765 r. długo jeszcze nieruszał w kraj turecki dla intryg Francyi, która za rezydenta polskiego w Turcyi uznawała pułkownika Stankiewicza, posłanego tam w bezkrólewiu i swoim kosztem go utrzymywała. Rok przeszło Alexandrowicz przeczekał na pograniczu w Zaleszczykach: w podróż dopiero się puścił w Lutym 1765 r. Wjazd do Carogrodu 14 Czerwca, posłuch u sułtana 22 Lipca. Za pobytu swego w Carogrodzie Alexandrowicz ustanowił szkolę polską oryjentalną dla czterech młodych Polaków, żeby się języków wschodnich uczyli, było to już na samem wyjezdném w Październiku. 8 Stycznia 1767 r. był z powrotem w Warszawie. Za prace poselskie otrzymał 4,000 dukatów. Pensyi miał 2,000 dukatów; zaciągnął zaś długu 3,000 dukatów, co skarb miał mu powrócić. Należąc do stronnictwa dworskiego wierność panu dochował do grobowej deski, ztąd obok stanowiska ważnego w rzeczypospolitej, miał i na dworze wielkie znaczenie. Kasztelan wiski i razem marszałek prywatnego dworu królewskiego po Karasiu, z pensyją 10,000 złp. i emfiteuzą na dobra Koszowatę, w r. 1775 r. Następnie w radzie nieustającej zasiadał przez dwa lata w departamencie sprawiedliwości 1776—1778. Dalej od roku 1779 kasztelan podlaski, od r. 1789 zaś wojewoda podlaski. W czasie drugiego sejmu grodzieńskiego w r. 1793 prezydował w Kommissyi policyi w Warszawie. Ztąd niepopularny, jak i w ogóle dla serdecznych, a ciągłych swoich stosunków z królem. Umarł nareszcie 29 Września 1794 r. w Warszawie, za rewolucyi kościuszkowskiej, pochowany w katakumbach na Powązkach. Za żonę miał Ledóchowską wojewodziankę czernichowską, która go o wiele przeżyła, i umarła dopiero w Baden pod Wiedniem w r. 1826, gdzie przez lat 30 mieszkała. Syn jego Stanisław był senatorem kasztelanem królestwa polskiego 1824—1826. — Alexandrowicz (Jan-Aloizy-Witold), brat rodzony Tomasza wojewody podlaskiego, biskup chełmski,