Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/402

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

umarł Hefestyjon ulubiony wódz Alexandra, którego mocarz macedoński tak silnie miłował, ii po stracie przyjaciela przez trzy dni wstrzymywał się z żalu od jadła i napoju. Ku końcowi 324 r. Alexander udał się do Babilonu, dla wyprawienia Hefestyjonowi wspaniałego pogrzebu, i tu w dniu 31 Maja 323 r., wracając z uczty wydanej przez Nearcha, dostał silnej febry i umarł dnia 13 Czerwca 323 r., mając zaledwie 32 lat wieku, po 12 latach i 8 miesiącach najświetniejszego panowania. Zabalsamowane zwłoki Alexandra przewieziono w dwa lata potem z nadzwyczajną okazałością do Memfis, ztąd do Alexandryi, gdzie je złożono w świątyni, umyślnie w tym celu zbudowanej. Zycie Alexandra opisane zostało przez wielu Greków, towarzyszących jego wyprawom, ale dzieła te zaginęły i znajdujemy tylko wyjątki z nich, jakie poczynili: Dyjodor, Kurcyjusz, Trogus Pompejus, w części i sam Plutarch. Najgłówniejszem źródłem do dziejów Alexandra posłużyć może dzieło Arriana, który się opierał na opowiadaniach Lagida Ptolemeusza i Arystobula z Kassandryi, z nowożytnych zaś dzieł o Alexandrze macedońskim zasługuje na uwagę: Historyja Alexandra Wielkiego, przez Droysena, Berlin 1833 r.

Alexander IV Egus (Ajgos), syn pogrobowiec Alexandra Wielkiego i Roxany, ogłoszony królem Macedońskim jednocześnie z Filipem Arrydeuszem, wraz z matką przywieziony został do Macedonii roku 320 przed Chrystusem, przez swego opiekuna Antypatra, po którego śmierci, gdy Roxana uciekła z nim do Epiru, wydanym został Kassandrowi, który go w więzieniu kazał zamordować. — Pierwszym królem Macedońskim tego imienia był syn Amyntasal, który panował od r. 497—454; Alexander drugi, syn Amyntasa II, panował od r. 371—370; trzecim Alexander Wielki (ob.); — ostatnim był Alexander V, syn Kassandra, wstąpił na tron przy pomocy Pyrrusa, króla Epiru i wraz z bratem swoim panował od roku 297—294 przed Chrystusem.

Alexander I król Epiru, syn Neoptolema, króla Molossów, a brat Olympijady, matki Alexandra Wielkiego, młodość swoją spędził na dworze Filipa; Tarentczykowie, gnębieni przez Bruttyjczyków i Lukanów, wezwali na pomoc Alexandra, który roku 332 zawarł przymierze z Rzymianami. — Alexander II, król Epiru, syn Pyrrusa z Kanossy, wygnał z Macedonii Antygona Gonnatasa, sam zaś zwyciężony przez Demetryjusza postradał królestwo i życie.

Alexander I Ptolemeusz, król Epiru, zabójca własnej matki Kleopatry; sam zamordowany został roku 89 przed Chrystusem przez brata swego Latyrusa. — Alexander II Ptolemeusz, przez Syllę z więzienia wyniesiony na tron egipski, wkrótce jednak został zamordowanym. — Alexander III Ptolemeusz, brat i następca poprzedzającego, panował lat 17, roku 66 przed Chrystusem wygnany z kraju umarł w Tyrze, zapisawszy poprzednio królestwo swoje narodowi rzymskiemu.

Alexander I Balas, król Syryjski pod opieką Rzymian. Gdy po śmierci Antyjocha IV Epifanesa siostrzeniec jego, Demetryjusz Soter, wstąpiwszy na tron, wkrótce popadł w nienawiść narodu, Heraklides, były podskarbi Antyjocha, zdołał uzyskać w Rzymie uznanie dwóch synów naturalnych zmarłego króla, z których jednym był Alexander I Balas. Heraklides w imieniu nowego monarchy zebrał wojsko, a Jonatan Machabeusz, mając sobie przyrzeczony tron Judei, przystąpił do jego stronnictwa. W pierwszej bitwie zwyciężył Demetryjusz, w drugiej Alexander, a sam Demetryjusz umarł w ucieczce. Wkrótce potem Alexander ożenił się z Kleopatrą, rozpustną córką Ptolemeusza Filometora, sam też oddał się najwszeteczniejszej rozpuście, poczem Demetryjusz Nikator, syn Sotera, po krótkiej walce strącił go z tronu i kazał zamordować.