Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/353

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

grozili mu powieszeniem. Albrecht pośpieszył na odsiecz synowi, wyswobodził go nawet, ale umarł sam wkrótce po tém zdarzeniu: 1500 roku.

Albrecht I Jagiellończyk (ob. Jan Albert).

Albrecht Alcybijades, margrabia brandeburgski, ur. w 1522, w Ansbach. Dworzanie przez pochlebstwo nazywali Albrechta Alcybijadesem, choć był tylko intrygantem politycznym, nieprzebierającym w środkach. Albrecht chwytał się różnych stronnictw i porzucał je bez skrupułu, stosownie do własnych widoków. Najprzód był stronnikiem cesarza Karola V, potem przeszedł na stronę elektora Maurycego, lecz i tego wkrótce porzucił, a nawet wystąpił zbrojnie przeciw niemu, ale Maurycy pobił go przy Sievershausen w 1553 r. Po śmierci Maurycego, Albrecht wyzuty ze swych posiadłości, błąkał się jeszcze przez czas niejaki po rozmaitych dworach europejskich i osiadł ostatecznie w Pforzheim, u szwagra swego margrabiego Badeńskiego, gdzie umarł 1555 roku.

Albrecht VII, arcyksiąże austryjacki, urodził się w 1559 r , był trzecim synem cesarza Maxymiliana II. Wychowany na dworze Filipa II króla hiszpańskiego, poświęcił się stanowi duchownemu i w r. 1577 został kardynałem, w 1584 arcybiskupem Toledańskim, a od 1594 do 1596 był wicekrólem Portugalii. Filip II posłał Albrechta do Niderlandów w celu uspokojenia tego kraju, namówił go do porzucenia stanu duchownego i dał mu za żonę własną swą córkę, Infantkę Izabellę, wyznaczywszy przytém tej ostatniej Niderlandy za wiano. W r. 1599, Albrecht stoczyć musiał bitwę z Maurycym Nassauskinr, przegrał ją, zawarł pokój i udał się do Bruxelli, gdzie utrzymywał liczny i świetny dwór aż do śmierci, która go zaskoczyła w 1621 roku.

Albrecht (Fryderyk Rudolf), syn arcyksięcia Karola, urodził się w 1817 roku. W roku 1843 został feldmarszałkiem-porucznikiem, a w dwa lata potem naczelnym dowódzcą wojsk w arcyksięstwie austryjackiém. W r. 1848 polecono arcyksięciu uśmierzyć powstanie w Wiedniu, ale złożył dowództwo w dniu 14 Marca. W wojnie włoskiej Albrecht dowodził dywizyją pod rozkazami feldmarszałka Radeckiego, i znacznie się przyczynił do zwycięztwa pod Nowarrą. Panujący dziś cesarz Franciszek Józef mianował Albrechta w 1850 r. naczelnym wodzem armii konsystującej w Czechach, później gubernatorem generalnym Węgier. Małżonka jego Hildegarda, jest córką Ludwika króla bawarskiego.

Albrecht (Wilhelm Edward), uczony prawnik niemiecki, ur. 1800 r. w Elblągu, ukończywszy nauki w Królewcu i Gettyndze w 1822 r. otrzymał stopień doktora prawa i po krótkim pobycie w Berlinie powrócił do Królewca, gdzie został prywatdocentem, a w 1829 r. professorem nadzwyczajnym prawa. W następnym roku powołany na professora prawa do uniwersytetu Gettyngskiego, w miejsce sławnego Eichhorna, nauczał tamże do 1837 roku; w tej bowiem epoce, jako jeden z siedmiu professorów, którzy jawnie zaprotestowali przeciwko aktowi z 1 Listopada, znoszącemu konstytucyje hanowerską, otrzymawszy dymissyję udał się do Lipska. Tu wkrótce poruczono mu znowu katedrę prawa, a w 1848 r. wespół z Dahlmannem przez połączone rządy niemieckie mianowany został mężem zaufania (Vertrauensmann), z missyją ułożenia podstaw do ogólnej ustawy Niemiec; później przez jeden z okręgów wyborczych hannowerskich wybranym został na posła do zgromadzenia frankfurckiego. W Sierpniu tegoż roku powrócił znowu do Lipska, gdzie odtąd stale zajmuje się ulubionym wykładem nauk prawnych. Z literackich prac jego najcelniejsze są: Commentatio juris Germanici antiqui, doctrinam de probationibus adumbrans (Królewiec, 1827), i Die Gewahr, als Grundlage des altdeutschen Sachenrechtes (Królewiec, 1829).

Albrechta order, ustanowiony w 1850 r. przez króla saskiego, na pamiątkę