Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/309

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Alagrek (à la grecque), piękny taniec, którym u nas zwykle wesoło i szumnie bale kończono, w końcu panowania Stanisława Augusta.

A la guerre (wyrażenie francuzkie: na wojnie, w wojnę), nazwa kilku rodzajów gry w karty i w billard, tej ostatniej zbliżonej poniekąd do znanej powszechnie gry billardowej à la poule (ob.).

Alahmar (Mohammed Aben), założyciel królestwa Grenady, był jednym z naczelników arabskich, którzy w XIII wieku w Hiszpanii tyle już tylko mieli potęgi, iż wzajemnie się najeżdżali i niszczyli, przez co chrześcijanom ułatwiali przyszłe panowanie. Alahmar powziąwszy śmiałą myśl zjednoczenia pod swoją władzą wszystkich prowincyj, jeszcze niezajętych przez chrześcijan, zajął Grenadę, a jakkolwiek wkrótce zmuszony odstępstwem syna Aben-Houda, poddał się w lenność don Alfonsowi, królowi Kastylii, przecież władztwo swoje ustalił w Grenadzie, ostatniem już schronieniu ludności muzułmańskiej w Hiszpanii. Przyjazne zawiązawszy stosunki z monarchami chrześcijańskiemi i przez nich wielce szanowany, rządził z umiarkowaniem i sprawiedliwością, sprzyjał rolnictwu, przemysłowi i sztukom pięknym, założył liczne szkoły i zakłady dobroczynne. Jego także jest dziełem sławny pałac Alhambra (ob.) w Grenadzie, w którym urządził swoje rezydencyję królewską. Um. tamże r. 1273.

Alald, jedna z gromady wysp Kurylskich, pomiędzy Kamczatką i Japoniją, pochodzenia widocznie wulkanicznego, której szczyty dotychczas wyrzucają słupy dymu.

Alaix, generał wojsk hiszpańskich, rodem Francuz, był na stronie Ferdynanda VII, a potem partyzantem królowej Krystyny. W wojnie z Karlistami, Alaix dowodził dywizyją i wspólnie z Rodilem i Narvaezem ścigał Gomeza, generała Karlistowskiego, który się cofał od Ebru ku Estremadurze. Wyprawa nie powiodła się, Alaix został nawet rannym w utarczce i dla tego porzucił czynną służbę. Objąwszy zarząd ministeryjum wojny, Alaix trzymał się stronnictwa narodowego, lecz wkrótce utracił tę posadę (ku końcowi 1839 r.), i odtąd żadnego już publicznego urzędu nie piastował.

Alaj, po turecku processyja, każda uroczystość publiczna, a raczej urzędowa, jak np.: processyja koronacyjna, wyjazd sułtana w święto bejramu, orszak prowadzący ambassadorów zagranicznych i t. d. Urzędnik przestrzegający porządku przy takich pochodach, zowie się Alaj-Czausz.

Alaja, sandżak turecki w Azyi mniejszej, z miastem główném tegoż nazwiska (starożytnym Coracesium), niegdyś bardzo warownem, z położenia swego podobném do Gibraltaru, dziś znacznie podupadłém. Coracesium, gdy wszystkie już miasta cylicyjskie poddały się Antyjochowi W., ostatnie jeszcze opierało się zdobywcy, a w czasie wojny Pompejusza z rozbójnikami morskiemi, miasto to posłużyło im za niedostępne przed nieprzyjacielem schronienie.

Alamak, jedna z gwiazd w konstellacyi Andromeda.

Alamanni (Luigi), sławny poeta włoski, ur. we Florencyi 1495 r., pochodził z jednej z najznakomitszych rodzin dawnej rzeczypospolitej, syn Francesco. Alamanni, gorliwego stronnika Medyceuszów. Luigi długi czas był w łaskach kardynała Julijusza, który rządził w imieniu papieża Leona X, lecz sądząc się pokrzywdzonym, przyłączył się do spisku na jego życie. Spisek odkryto, Alamanni musiał schronić się do Wenecyi, gdzie w senatorze Carlo Capello znalazł protektora. Później, gdy kardynał wstąpił na stolicę apostolską pod imieniem Klemensa VII, Alamanni uciekł do Francyi; gdy wszakże nieszczęśliwe panowanie tego papieża dało sposobność Florencyi do odzyskania swej niezależności, Alamanni wrócił do kraju 1527 roku. Onto doradzał rzeczypospolitej, aby dobrowolnie oddala się