Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/278

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

lacyją kapitałami, które są niczem innem: jak nagromadzeniem użytecznych przedmiotów. (Ob. Kapitał).

Ak-łan (Białe góry), wśród stepów kirgizkich, stanowią południową odnogę gór lidygijsklch, które prawdopodobnie należą do systematu górnego ałtajskiego. Kierunek tych gór jest od wschodo-północy, na zachodo-południe, pomiędzy 47° a 49” szerokości północnej i 89" a 92" długości wschodniej. Rzeki wypływające z tych gór od strony południowej, wszystkie wpadają do wielkiego jeziora Bał-chasz; zaś rzeki wypływające od strony północnej, łączą się w jedne większą rzekę Sary-su, płynącą na południe i wpadającą do jeziora Mele-kul-tata, blizkiego największej rzeki kirgizkiej Sir-Darii. — Tegoż nazwiska co góry, jest for-teczka rossyjska, na północnym stoku gór Akłańskich, położona nad rzeczką Manaka, wpadającą do rzeki Sarysu, odległa od Omska 1,175 wiorst, od Ak-mołły 325 wiorst. G. Z.

Akłan, rzeka przepływająca około 250 wiorst, w północno-wschodniej części zarządu nadbrzeżnego ochockiego, i wpadająca w odnogę Penżyńską.

Akme, oznacza w medycynie najwyższy stopień stanu gorączkowego, tudzież najwyższy stopień żywotności, to jest wiek młodzieńczy.

Ak-Mołły czyli zarząd Akmoliński. Jest to nazwisko jednego z siedmiu okręgów, na które obecnie podzielony został step, średniej hordy Kirgizów. Nazwiska tych okręgów następujące: 1) Aman-Karagajski, 2) Kokczetawski. 3) Akmoliński, 4) Bajan-Aulski, 5) Karkaraliński, 6) Koakbektyński, 7) Ajaguzki. Ak-mołły, osada mieszcząca obecnie władze wojskowe i administracyjne rossyjskie, oraz nieco handlowej ludności, położeniem swojem w środku stepów kirgizkich i na przecięciu dróg karawanowych, pomiędzy Syberyją i państwami Turkestańskiemi, jest ważnym dla handlu rossyjskiego punktem, i ma podobieństwo zostania w niedalekiej przyszłości, głównem miejscem zarządu i stolicą całej Kir-gizyi. Położenie geograficzne Ak-Mołły, jest pod 51° szerekości północnej i 89° długości wschodniej. Na prawym brzegu rzeki Iszyma, w odległości 850 wiorst od Omska, a 574 wiorst od fortecy Petro-Pawłowskiej, pogranicznego punktu Syberyi. Leży na głównej i najważniejszej drodze karawanowej, pomiędzy Petro-Pawłowskiem a Turkestanem, Taszkentem i Bokharą, łączy się także oddzielnemi drogami z Omskiem, z Karkarały i fortem Dzargain-Agacz. G. Z.

Akmon (znaczy dosłownie po grecku „kowadło)“ ojciec Uran; osaznaczenie tej zagadki tłómaczy myt wedycki i język sanskrycki, w którym: asman znaczy zarówno kowadło i niebo; to drugie znaczenie wyrazu zatraciło się u Greków, a „kowadło“ było już ojcem Uranosa (Roth-Akmon der Vater der Uranos in der Zeitschrift fur vergl. Sprachkunde). A. N.

Akne właściwie Akme (z greckiego akme, kwitnienie), powstało w skutek błędu popełnionego przy przepisyweniu Aetiusa i weszło w użycie niewłaściwie; oznacza gatunek liszaju.

Ako, gromada Czeczeńskich plemion, mieszka na północnym stoku gór kaukazkich, naprzeciw lewego skrzydła (linii czarnomorskiej), między gromadami: Kistyny, Gałgaj i Pszechoj. Jest ona mało znaną i zawsze zostawała w większej lub mniejszej zależności od silnych swoich sąsiadów Kabardyńców albo Kumyków.

Akoemeci albo Acomeci, to jest: „nie śpiący,“ (z greckiego a bez, koimen spać). Tak nazywano w Kościele Wschodnim mnichów, którzy odprawiali nabożeństwo nieprzerwanie we dnie i w nocy, dzieląc się na trzy lub więcej chórów, które kolejno się zmieniały. Alexander, opat klasztoru nad Eufratem, wprowadził ten pobożny zwyczaj w początkach V wieku; zkąd się rozszerzył daleko, tak iż w samym Konstantynopolu było kilka klasztorów Akoemecitów. Najsławniejszy