Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/174

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

czaje Rzymian, zstępuje do najniższych warstw społeczeństwa, zkąd zrodziła się comedia tabernaria. Budowy zewnętrznej w swych utworach pożyczał Afranius od Greków, mianowicie od Menandra, lecz wkładał w nią treść braną z życia ludu rzymskiego. Niektórzy starożytni estetycy zarzucają mu gburowatość, lecz przyznają zarazem dowcip i nader ożywioną dykcyję. Byłto nader płodny poeta, z czterdziestu wszakże jego komedyi zaledwie fragmenta nas doszły; znaleźć je można w Bothego: Poetae scenici latini (Tom 5).

Afri (Mikołaj), biskup chełmiński, zakonu był kaznodziejskiego. Naprzód pe-nitencyjarz Jana XXII papieża, wziął w r. 1311 po Hermanie z Pryzny biskupstwo i umarł na niém w r. 1325. Niewszyscy jednak historycy pruscy o nim wiedzą; nawet opuszczają go w spisach biskupów chełmińskich. Miał to być przecież gorliwy pasterz, skoro odebrał od Krzyżaków dobra kościoła chełmińskiego, które sobie przywłaszczyli. Pochowany u Dominikanów w Gdańsku. Nagrobek jego w tymże kościele położony, wypisują: Severinus w żywocie ś. Jacka i Ruszel w dziele swojém: „Tryumf“ i t. d. Rachują Mikołaja tego do szlachty polskiej i do herbu Powała. Jul. B.

Africanus, przydomek dwóch Scypionów (ob. Scypion).

Africanus (Julius), sławny mówca rzymski za czasów Nerona cesarza.

Africanus (Julius), rodem z Palestyny, doskonalił się w naukach w Alexandryi, wysełany przez cesarza Alexandra na odbudowanie miasta Emmaus, które wzięło potem nazwisko Nikopolis. Napisał w pięciu księgach kronikę od stworzenia świata do trzeciego roku panowania Heliogabala, która, chociaż zaginęła, ale całą prawie wcielił do swojej historyi Euzebijusz. Wyjątki z niej zamieścił Skaliger w dwóch dziełach. Africanus w liście do Arystydesa, powtórzonym w większej części przez Euzebijusza, godzi pozorną sprzeczność genealogii Jezusa Chrystusa między ś. Łukaszem a ś. Mateuszem. W drugim liście do Oryge-nesa zbija autentyczność powieści o Zuzannie, znajdującej się w księdze Danijela proroka. Umarł r. 232. Mylnie przypisywano mu dzieło Cestes: O roślinach, a zwłaszcza wzbudzających miłość, którego autorem jest Sextus Africanus, właściwie Africanus Cestus, rodem z Libii, zapewne poganin.

Africanus (Leon Jan), mahometanin, rodem z Grenady, po wzięciu tego miasta przez Hiszpanów r. 1492 udał się do Afryki, do której kilkakrotne odbywał podróże. Wzięty w niewolę przez korsarzy chrześcijańskich, dostał się do Rzymu na dwór papieża Leona X, gdzie przyjąwszy religije katolicką, dawne imię Al-Hassan zamienił na imię swego dobroczyńcy Leona. Wyuczywszy się gruntownie języków łacińskiego i włoskiego, rozpoczął w Rzymie publiczny wykład arabskiego, i w tymże języku wydał sławne swe dzieło: Opis Afryki, za które współcześni nadali mu przydomek: Africanus i które sam na włoski język przełożył. Podobno po śmierci papieża Leona powrócił do Tunis i napowrót przyjął wiarę mahometańską. Oprócz wspomnionego wielkiego dzieła, dziś jeszcze jednego z najcelniejszych w tym przedmiocie, zostawił ważną pracę o sławnych uczonych arabskich, oraz kilka rozpraw treści historycznej i grammatycznej.

Afrodisia, uroczystość na cześć Wenery, obchodzona w wielu miejscach Grecyi, szczególniej na wyspie Cyprze, główném siedlisku bogini. W mieście Pafos na tej wyspie miała najdawniejszą świątynię, zbudowaną przez Kinyrasa, w którego też rodzinie kapłaństwo jej było dziedzicznem. Z tą czcią łączyły się mysteria; kto w nie został wtajemniczony, składał bogini monetę, za co odbierał phallus (ob.) i szczyptę soli.

Afrodite, Afrogeneja (po grecku: z piany morskiej powstała), jest greckiem mianem Wenery.