Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/125

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Adelajda (Madame de France), starsza córka Ludwika XV, ciotka Ludwika XVI, urodziła się w Wersalu 5 Maja 1732; odznaczyła się czystością obyczajów wśród dworu, znanego z rozpusty i zbytków. Podczas rewolucyi francuzkiej, Adelajda wraz z siostrą swoją madame Victoire, udały się do Rzymu, gdzie żyły przez lat kilka w zupełném zapomnieniu. Zbliżenie się wojsk francuzkich pod bramy Rzymu w 1799 r., znagliło je do opuszczenia tego miasta, udały się przeto do Neapolu, ztamtąd na wyspę Korfu, ostatecznie zaś do Tryjestu. Tu umarła wkrótce Victoire, a za nią i Adelajda, ze zgryzoty i żalu.

Adelajda, księżniczka orleańska, córka Ludwika Filipa (Egalité) księcia Orleanu, urodziła się dnia 23 Sierpnia 1777 r. Po długiem tułactwie, Adelajda powróciła do Francyi wraz z Ludwikiem XVIII, i nie mało się przyczyniła po upadku Karola X, do wyniesienia na tron francuzki brata swego, Ludwika Filipa. Wpływ zbawienny, jaki Adelajda wywierała na tego monarchę, skończył się dopiero wraz z jej życiem. Um. 31 Grudnia 1847 r., a zatem na dwa miesiące przed wygnaniem Ludwika Filipa z Francyi. Naród Francuzki obwiniał Adelajdę o skąpstwo.

Adelajda, stolica kolonii założonej r. 1817 na południowym brzegu Nowej-Hollandyi, która nazwę swą wzięła od owdowiałej królowej angielskiej, małżonki Wilhelma IV. Zamieszkana wyłącznie prawie przez deportowanych zbrodniarzy, osada długo dźwignąć się nie mogła i r. 1840 większa część kolonistów przeniosła się do Nowej-Zelandyi. W najnowszych dopiero czasach zakwitnął tu chów owiec, których wełna w znacznych partyjach bywa wywożoną do Anglii. Odkryto także w okolicy miedź, ołów i złoto. Miasto Adelajda liczy obecnie około 20,000 mieszkańców.

Adelard albo Adalard (święty), urodził się około r. 753 w Niderlandach, zależnych od królestwa Austrazyi, z ojca hrabiego Bernarda, a był wnukiem Karola Martela. Wychowywał się na dworze stryja króla Franków Pepina, zkąd udał się do opactwa Korbejskiego, w Pikardyi, a potem na górę Kassynu, zasmakowawszy w żywocie zakonnym. Karol Wielki odwołał go ztąd i mianował pierwszym ministrem syna swego Pepina króla Włoch. W r. 809 wysłany do Rzymu z innymi biskupami, celem załatwienia kwestyi co do pochodzenia Ducha świętego. Po śmierci Karola W., Ludwik Dobroduszny wyprawił Adelarda, podejrzywając go niesłusznie o złe zamiary, do opactwa Noirmoutiers; nakoniec był opatem w Korbei, i tu umarł r. 826, ułożywszy poprzednio statuta dla tego klasztoru. Pamiątka jego obchodzi się 2 Stycznia.

Adelbondy, nazywają się w księstwie holsztyńskiém wolni włościanie, osiadli na obszernych gruntach dziedzicznych, nakształt dawnych Odalbondów (ob.) w krajach skandynawskich. Po duńsku Bonde znaczy: chłop, a więc Adelbonde, mniej więcej to samo co: chłop szlachecki.

Adelfotes (po grecku braterskość): taki tytuł nosi grammatyka słowiańska i grecka, wydana r. 1591 we Lwowie, w drukarni brackiej: Adelfotes, grammatica dobrogłagolemaho ellino-sławienskaho jazyka. W r. 1586 patryjarchowie wschodni zalecili Słowianom uczyć się języka greckiego. Jeremijasz patryjarcha konstantynopolski, sam w r. 1589 przybył do Lwowa, i założył przy szkole drukarnię, z której drugiego potem roku wyszła wspomniona grammatyka, ułożona przez studentów szkoły lwowskiej. Ma to być przerobieniem grammatyki Konstantyna Laskarysa, wyszłej nasamprzód r. 1476.

Adelfus, filozof grecki, trzymał się zarówno nauki Gnostyków, jak Platona, i z nich utworzył jedne całość, o której wiadomo nam tylko z pism przeciwnika jego, Plotyna.

Adelgunda święta, albo Aldegonda, urodziła się r. 630 w Hainaut, za króla