samem miejscu, gdzie dziś szlachetny Lesseps tworzy znów rzeki wód słodkich, buduje miasta i cieniste wznosi ogrody mimo zabijającej martwotą pustyni? Bo są dowody niezbite, że dawniej była tam kommunikacja wodna między morzami! — Wszędzie i zawsze inżynier to robił. A tylko małą cząstkę wyliczyłem dzieł jego na powierzchni ziemi i wód. Ale we wnętrzach tej ziemi i tych wód, niemniejsze dzieją się cuda — a zdziałał je inżynier, panowie! On wynalazł i wydarł skarby tam zawarte, idąc po nie mężnie pod warstwy skał i wód otchłanie. Onto jeszcze i nikt inny broni ojczyznę i współobywateli stawiając twierdze — i niestety! tworząc machiny zniszczenia. W zawodzie inżyniera streszczają się najbezpieczniejsze, najpiękniejsze z nauk: matematyka i nauka o przyrodzie — istnienie i jego warunki. One dają pewność pomysłom głowy, choćby się szalonemi zdawały; ułatwiają niepodobną na pozór do uskutecznienia pracę; pomagają sercu do spełnienia marzeń najgoręcej pożądających wcielenia w czyn. Panowie! pierwsze niemal potrzeby człowieka, zrobiły go inżynierem — i potrzebom tym końca nie będzie — bo ludzkość idzie dalej a dalej. Czyto jest postęp, czy ruch tylko — inżynier światu będzie niezbędny. On przebije ziemię na wylot do antypodów; on wprowadzi ludzi z tej kuli ziemskiej na inne planety — jeśli te cuda spełnić dozwolonem będzie ludzkości. Inżynierem był ów Archimedes, który żą-
