Do tej jednak dziś najwspanialszej w Polsce pańskiej rezydencyi w Podhorcach przyczepiło się hańbiące i wstrętne podanie, znieważające tę dawną siedzibę wiekopomnego bohatera, hetmana Koniecpolskiego, i drugiego hetmana, Wacława Rzewuskiego, który niewolą moskiewską wspólnie ze znakomitymi biskupami: Sołtykiem — krakowskim i Załuskim — kijowskim, w obronie, wiary i Ojczyzny wsławił imię swoje.
Podanie to dotyczy jednej z Rzewuskich, której portret, przechowywujący się w Podhorcach, świadczy o niepospolitej jej piękności, i który raz widziany, jakby żywy stoi już zawsze w pamięci, przejętej jej losem smutnym.
Hrabina Rzewuska, córka Teodora Jaczenskiego z Ukrainy, żona Adama Rzewuskiego,[1] prawnuka wyżej wspomnianego, przezacnego hetmana Wacława, i zarazem niestety! (proh-dolor) generała moskiewskiego — w przesadnem wybujałej wyobraźni dziełku swojem pod pseudonimem Ludwika Piotra Leliwy pod tytułem: „Wielka Rodzina w wielkim Narodzie“, wydanem r. 1879 w Krakowie, przytacza to haniebne i wstrętne podanie. Wedle podania tego Ludwika z Kunickich, żona Stanisława Mateusza Rzewuskiego, wojewody
- ↑ Adam Rzewuski był bratem znanego pisarza Henryka, o którym pani Adamowa niestworzone rzeczy popisała, porównywując go (autora Mieszanin Bejły) z kim? — z Kopernikiem. (risum teneatis!) str. (257).
