Strona:PL Dzieła Ignacego Krasickiego T. 6.djvu/188

roztropności, przytłumiając najżywsze żądze; i zyskał, siebie wprzód zwyciężając, najchwalebniejszą w zwycięztwie nad nieprzyjaciółmi nagrodę. Annibal mało się poskromieniem zbuntowanych Hiszpanów zatrudniając, iżby dojść śmiałego przedsięwzięcia znękać Rzymiany, za rzecz najprzyzwoitszą osądził, żeby je w własnym ich kraju wojować. Nie uważając na przeszkody, które mieć mógł, szedł zaczepnie w kraj ich sprzymierzeńców: Sagunt obiegł i zdobył, a zastraszywszy nie tylko Hiszpany, ale i Gallów, przez ich kraj wstępnym bojem zwycięzkie wojsko swoje do Włoch zaprowadził. Przeszedł śmiałością przedsięwzięcia Cymbry, Brenna i Pirrusa, walczeniem w przechodzie, spławem przez obronne z brzegów rzeki, przebyciem nakoniec Alp dotąd mianych za niedostępne.
 W liczbie i wielkości zwycięztw przewyższa Annibal Scypiona, zwłaszcza iż miał rzecz z niepokonanemi dotąd Rzymiany; Scypion zwyciężając Annibala, zwalczonego tryumfami, zwiększył zwycięztwo i sławę swoję. Ale też i na to wzgląd mieć należy, iż Scypion przywodził do bitwy pod Zamą waleczne i wierne ziomki swoje; Annibal mało co licząc Kartagińców, albo sprzymierzonych niechętne posiłki, albo najemnego miał żołnierza. Że jednak tyle odniósł zwycięztw, buntu swoich nie doznał i przez lat siedemnaście w nieprzyjacielskim kraju przebywając, nieprzymuszony od Rzymian, ale od ziomków przywołany Włochy opuścił; chwalićby należało skromność jego, iż się trzecim po Aleksandrze i Pirrusie położył.
 Życie Scyiona znamienite w sobie zawiera przykłady męztwa, wspaniałości umysłu, wstrzemięźliwości i skromności, rzadkiej w zwycięzcach. Brakło Kartaginie na pisarzach, albo też do wiadomości potomnej, jeżeli ich pisma były, nie doszły; jednakże, lubo go nieprzyjazne Rzymian pióro tak dalece oczerniło, iż mu najcelniejszy ich dziejopis Liwiusz żadnej cnoty nie przyznał; znaleźli się i wśród nich nieuprzedzeni, którzy się sprzeciwili innych zdaniu. Godna sprawiedliwej pochwały Scypiona wstrzemięźliwość, gdy mimo żywość młodego wieku, cudnej urody niewolnicę oblubieńcowi oddał; ale i Annibalowi równie Hyodor, grecki pisarz, a co większa Rzymianin Trogus Pompejusz dał zaletę, gdy uwielbiając sposób obchodzenia się jego z płci niewieściej niewolnicami, tem rzecz kończy: „Tak się skromnie i wstrzemięźliwie wpośród mnóztwa niewolnic, które miał u siebie, zachował, jak gdyby się był wśród Afryki nie urodził“ (Pudicitiam eum tantam inter tot captivas habuisse, ut in Africa natum quivis negaret).
 Okazał niepospolitą miłość ojczyzny Scypion, gdy w wyprawie przeciw Antyochowi, królowi Syryi, doorowolnie podjął się być brata swego namiestnikiem. Annibal niemniej, gdy tej wojny prze-