Strona:PL Dumas - Mohikanowie paryscy T1-18 v2.djvu/784

jak pan Jackal, niech nam przeto pozwolą w kilku słowach określić układ węglarstwa.
 Republikanie z królestwa neapolitańskiego, pod panowaniem Murata równą nienawiścią zdjęci przeciw Francuzom, jako i przeciw Ferdynandowi, schronili się w głębokie wąwozy Abruzów, i utworzyli związek pod nazwą: „carbonari“. W roku 1819, karbonaryzm włoski przybrał wielkie rozmiary, skutkiem związku z patrjotami Francji. Wzrost ten zbudził podejrzenia i czujność rządu Restauracji.
 Jeden go fakt zastanowił szczególniej.
 Węglarz Querini ścigany był sądownie o zamiar mężobójstwa: śledztwo wykazało, że usiłował tylko wykonać wyrok sądu „atta wendeta“ godząc w drugiego węglarza, który oskarżony był o wyjawienie tajemnicy stowarzyszenia.
 Uwiadomiony o tym fakcie przez urzędników minister sprawiedliwości, kazał zatrzymać bieg sądów. Śledztwo i środki zbyt surowe, pisał on, ujawniłyby obawę, jakiej podobne stowarzyszenia budzić nie mogą, pod formą rządu, gdzie prawa ludu uznane są i zapewnione.
 Minister zakrywał myśl własną: węglarstwo, przeciwnie, było podówczas przedmiotem najuporczywszych poszukiwań; ale on obawiał się, żeby poszukiwania odbywane zbyt rozgłośnie, nie dały hasła licznym stowarzyszeniom paryzkim i prowincjonalnym do większych, niż kiedybądź ostrożności.
 Kolebką węglarstwa francuzkiego była kawiarnia przy ulicy Copeau; a założycielami jego byli Joubert i Durier, którzy po upadku spisku 19 sierpnia 1820 roku, skutkiem czego pan Sarranti opuścił Francję, szukali we Włoszech schronienia przeciwko policji podczas Restauracji.
 Przyjęci tedy do węglarstwa podczas pobytu swego w Neapolu, za powrotem do Francji wyjawili niektórym ze swych przyjaciół układ węglarstwa neapolitańskiego.
 Na zebraniu przy ulicy Copeau, Durier okazał ustawy urządzenia węglarstwa, według których też ułożono francuzkie. Miały ono grupować się z trzech składów; najwyższego, centralnego i szczegółowego.
 Najwyższy, bezwarunkowy a nieznany i niewidzialny, miał być jedynym! liczba składów centralnych i szczegó-