Strona:PL Dumas - Anioł Pitoux T1-2.djvu/428

 — Tak, zobaczymy. Zobaczymy wszyscy, i ty, i ja, i on. O tem właśnie przed chwilą myślałem.
 — Przestraszasz mnie pan!... lud zjednoczony, łączący się dla dobra ogólnego, przedmiotem jest pańskiego smutku, panie Gilbert?...
 Ten wzruszył ramionami.
 — Cóż więc powiesz pan o sobie — ciągnął pytająco Billot — jeżeli zaczynasz wątpić, przygotowując do wolności Świat Stary i dając już ją Światu Nowemu.
 — Billocie — rzekł Gilbert — nie domyślając się, wymówiłeś słowo, będące rozwiązaniem zagadki. Tego słowa, powtarzanego przez Lafayetta, począwszy od niego samego, nikt nie rozumie. Tak jest, daliśmy wolność Światu Nowemu.
 — My, francuzi. To bardzo piękne.
 — To bardzo pięknie, ale i bardzo drogo, — rzekł smutnie Gilbert.
 — Ba!... pieniądze na stół, rachunek załatwiony — radośnie zawołał Billot. — Trochę złota, dużo krwi i dług spłacony.
 — Ślepy!... — rzekł Gilbert — ślepy, który nie widzi w tej jutrzence Zachodu, zarodka naszej zguby, niestety!... Mamże ich obwiniać, ja niewidzący dalej od nich. Ta wolność dana Nowemu Światu, obawiam się, Billocie, aby nie była zgubą Starego.
 — Rerum novus nascitur ordo — rzekł Pitoux z rewolucyjną pewnością siebie.
 — Cicho... dziecko!... — odparł Gilbert.
 — Czyż nie byłoby łatwiejszem pobić anglików, niż uspokoić francuzów?... — spytał Billot.
 — Świat Nowy — powtórzył Gilbert — to znaczy miejsce czyste, tablica gładka, bez praw, ale i bez nadużyć — bez idei, ale i bez przesądów. We Francji na trzydzieści miljonów ludzi jest trzydzieści tysięcy mil kwadratowych, co w razie podziału każdemu daje miejsce na grób i kolebkę. W Ameryce dwakroć sto tysięcy mil kwadratowych na trzy miljony ludzi, granice idealne z pustynią, pustyni z morzem, czyli z nieskończonością; rzeki tysiącem mil do żeglugi podatne, lasy dziewicze, których głąb Bóg tylko zna, wszystko to pierwiastki życia, cywilizacji i przyszłości. O!... Billocie, jakże to łatwo, będąc Lafayettem i mając wprawę w mieczu, będąc Waszyngtonem i mając