Strona:PL Chudziński Thanatos.pdf/77

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

kromanteion, gdyż u historyków i poetów utrzymała się tylko głucha wieść, iż ono istnieć tam niegdyś miało[1]. Za czasów Pausaniasza istniała tam tylko niezbyt głęboka grota zamieniona na świątynię Poseidona[2]. W bliskości jéj znajdowały się obfite kamieniołomy[3].

Wziętość wszystkich wyroczni przytłumiła blaskiem swoim wyrocznia delficka. Osobliwie zaś nekromanteia wobec niej nie odegrały w historyi greckiej wybitnéj roli, i zdaje się, iż wyjąwszy szczególniejsze przypadki, tylko prywatni zapytywali je o radę. Sposoby, jakimi duchy w nekromanteiach objawiały tajemnice przyszłości, były wielce rozmaite. W Kichyros, w Kumach iw Heraklei jawiły one się widocznie i osobiście na zaklęcie wieszczbiarzy[4], podobnież w Delfach, gdzie obok wyroczni Apollina istniało nekromanteion, jawiły się przy posągu Afrodyty[5]. W innych nekromanteiach zaś objawiały się pytającym we śnie n. p. na wzgórzu Drion w Apulii obok heroonu Kalchasa, gdzie chcący uzyskać wyrok składał na ofiarę czarnego barana i kładł się spać na jego skórze[6]. Rzecz prosta i jasna, że nie zawsze obyło się przy tém bez zrobienia cudu przez wróżbitów. I tak Italczyk Elysios, powziąwszy po nagłéj śmierci syna jedynaka podejrzenie, iż zeszedł ze świata śmiercią nienaturalną, udał się do jakiegoś nekromanteion. Tam złożywszy przepisaną ofiarę położył się spać. We śnie ukazał mu się jego ojciec, wiodąc za sobą młodzieńca zupełnie podobnego do jego syna, tylko o wiele piękniejszego. Na zapytanie Elysiosa, kimby był ten młodzieniec, odpowiedział ojciec, iż to duch jego syna i wręczył mu tabliczkę, na któréj po ocknięciu się wyczytał, iż syn jego zmarł śmiercią naturalną[7]. W innych nekromanteiach duchy zmarłych i bóstwa podziemne jawiły się w zwierciedle

  1. Paus. 3, 275. Strabo 8, 363. Plut. sera n. v. 17. Verg. Ge. 4, 467. Ov. Met. 10, 13.
  2. Paus. 3, 275.
  3. Strabo 8, 367.
  4. Herod. 5, 92. Plut. sera n. v. 10. Największéj wziętości zażywali wieszczbiarze italscy. Plut. ibd. 17; Pausanias 3, 252 wspomina zaklinaczy z Figalii w Arkadyi, gdzie zatém także musiało istnieć nekromanteion.
  5. Plut. qu. r. 23.
  6. Strabo 6, 284.
  7. Plut. cons. ad Apoll. 14.