Strona:PL Chudziński Thanatos.pdf/40

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ofiarniczego podcina on swéj ofierze kędzior włosów i poświęca ją tym sposobem bogom podziemnym tak samo, jak kapłan poświęcał bogom zwierzę ofiarne, t. j. wycinając mu wiązkę włosów nad rogami i rzucając ją w ogień[1]. Ale słowa objaśniające, jakie poeta kładzie w usta stworzonej przez siebie postaci[2], są najlepszym dowodem, iż znaczenie jéj nie musiało być ogółowi zrozumiałém. Natomiast spełniały czynność anioła śmierci rozmaite inne bóstwa. W czasach najdawniejszych potężnym demonem — niszczycielem był prawdopodobnie sam Pluton, który na swym wozie, zaprzężonym w czarne rumaki, wypadał z podziemia i dopędziwszy swą ofiarę, unosił ją ze sobą do Hadesu[3]. Stąd pochodzi jego przydomek: władca słynnych rumaków[4]. Podobnie i Hermes, który przeprowadzał dusze zmarłych do Hadesu, występuje u Ajschylosa jako demon śmierci, doganiający z tyłu swoję ofiarę[5]. Symbolem nagłéj i gwałtownéj śmierci były już w czasach Homera Harpie[6]. To samo znaczenie mają one i poza granicami Grecyi, mianowicie w Licyi[7]. Symbolem szybkiej i łagodnéj śmierci, która w oczach Greczyna uchodziła za najcenniejszy dar bogów[8], był Apollin i siostra jego Artemida. Pierwszy kładzie swymi łagodnymi strzałami kres życiu mężczyzn, druga życiu niewiast[9]. Niewyczerpaną jest fantazya greckiego narodu w symbolizowaniu śmierci w rychłym wieku, którą uważano za najprzedniejszy dar bogów[10]. I tak demonem, przerywającym nić życia w kwiecie młodości, jest zorza poranna, Eos, która zapala się miłością ku młodzieńcom cudnéj urody, jak Kephalos, Orion, Tithonos i porywa ich do siebie. Śmierć w wieku niemowlęcym przedstawiają bóstwa, wyrażające element ro-

  1. ↑ Alc. 24 s., 73 ss., 843 s. W późniejszych czasach użył tego obrazu Wirgili Aen. 4, 698 ss.
  2. ↑ Alc. 73 ss.
  3. ↑ Preller, Griech. Mythologie (Berl. 1872) p. 660.
  4. ↑ np. Il. 5, 654; 11, 445; 16, 625.
  5. ↑ Aisch. Choeph. 612.
  6. ↑ Od. 1, 211; 14, 871; 20, 77.
  7. ↑ Preller, G. M. I. 458. Justi, Gesch. des alt. Pers. (Berlin 1888) p. 26.
  8. ↑ Zwłaszcza dla złych ludzi wydawała ona się takim darem. Eur. Hipol. 1047. Ale i dla innych. Aesch. Agam. 1411. Soph. Oed. Col. 1556.
  9. ↑ Il. 24, 757; Od. 3, 279; 7, 69 i in.
  10. ↑ Hes. Cert. 815 s. Oed. Col. 1225 ss. Aesch. frg. 876. Cic. Tusc. 1, 114. Plut. sept. sap. con. 15. cons. ad Apoll. 34.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Chudziński_Thanatos.pdf/40&oldid=3408916”