Strona:PL Chołoniewski Antoni - Początki dziejów naszych.djvu/10

Krakusa, czyli Kraka, do wpływów czeskich, które tu, na krańcach Małopolski, były bardzo wczesne łączyć się z tem zdaje często w Czechach i zresztą na obszarach całej zachodniej Słowiańszczyzny spotykana nazwa miejscowości Kraków.
 Kraków na przemian z nadgoplańskiemi osadami Gnieznem i Kruświcą występują w mrocznej prahistorji polskiej jako grody stołeczne. Patrjarchalny książę Polan Lech rezyduje w Gnieźnie. Gdy równolegle z tem na południu (w dzisiejszej Małopolsce) tworzą się inne i, jak się zdaje, późniejsze ośrodki polszczyzny, powstają młodsze polskie centra plemienne, Kraków i Wiślica, ta ostatnia, jak nazwa wskazuje, również nad tą narodową rzeką, mianowicie jej górnym biegiem. Książę Krak i jego bezpośredni następcy rezydują w Krakowie. Plemienny punkt ciężkości nachyla się ku Małopolsce. Jeden z następców Lecha Popiel przenosi siedzibę kneziowską znowu nad Gopło, do starej orlej siedziby Lechowej, do Gniezna, i potem do pobliskiej Kruświcy, położonej wręcz nad Gopłem i będącej naówczas znacznym grodem handlowym. Tutaj, nad tem jeziorem świętem, gadającem rozgwarem przedtysiącletnich fal, na żyznej pszenicznej równinie kujawskiej, rozgrywa się bajecznych, ale już napoły realnych dziejów Polski najważniejszy epizod, solenna, dostojna, nacechowana glorją narodowej świętości — legenda Piasta.
 Piast nie jest jakiemś pół czy ćwierć-zmyśleniem, nie jest mitem, jest realnością najrealniejszą, taką, jak jest dla nas Kościuszko. Poprzez mgłę tysiąca nieomal lat przebijają się ku nam jego rysy dostojne, tak wybitne i wyraziste, jak to jest tylko możebne. Wiemy jakiemi były te rysy, zarówno fizyczne, jak duchowe. Dla odtworzenia ich posiadamy dokumenty autentyczne i wiarygodne ponad