Strona:PL Balzac - Ostatnie wcielenie Vautrina.djvu/39

w skrzydle w którem znajduje się gabinet prezydenta trybunału. Dziedzińczyk ów służył za łąkę dla oddziału kobiet. Tą samą drogą zaprowadzono Lucjana (wedle rozkazów danych przez sędziego śledczego, dyrektor miał dla niego względy) do celi przylegającej do pistolów.
 Naogół, osoby, które nigdy nie wejdą w zatarg ze Sprawiedliwością, mają najczarniejsze wyobrażenia o zamknięciu celkowem. Pojęcia nasze o kryminalistyce nie odbiegają od pojęć o dawnych torturach: ciemne, niezdrowe więzienie, chłód kamiennych murów po których ociekają łzy, brutalność dozorców, nędzna strawa, oto obowiązkowe akcesorja; warto tedy zauważyć, że te przesady istnieję jedynie w teatrze i budzą uśmiech adwokatów, sędziów, oraz tych, którzy, przez ciekawość, odwiedzają więzienia i zbierają obserwacje. Długi czas, w istocie, to było straszne. Faktem jest, iż, za dawnego parlamentu, w epoce Ludwika XIII i Ludwika XIV, obwinionych zamykano wspólnie na poddaszu nad dawną Furtą. Więzienia były jedną ze zbrodni rewolucji r. 1789; wystarczy zwiedzić celę królowej oraz celę księżniczki Elżbiety aby powziąć odrazę do dawnych form sądowych. Ale dziś, o ile filantropja wyrządziła nieobliczalne szkody społeczeństwu, o tyle dała nieco dobrego jednostkom. Zawdzięczamy Napoleonowi kodeks karny, który (bardziej niż cywilny, wołający o reformy w kilku punktach) będzie jednym z największych pomników tego krótkiego panowania. Nowe prawo kryminalne zamknęło całą otchłań cierpień. Toteż, można twierdzić, iż, pomijając straszliwe tortury moralne jakich pastwą stają się ludzie z wyższych klas pod ręką Sprawiedliwości, działanie tej władzy odznacza się łagodnością i prostotą tem większą że nieoczekiwaną. Obwiniony lub pozostający w śledztwie nie mieszka oczywiście tak wygodnie jak w domu; ale, w więzieniach paryskich, znajduje bodaj wszystko co niezbędne. Zresztą, ucisk wrażeń pochłaniających w takich chwilach, odejmuje szczegółom życia zwykłe ich znaczenie. Nigdy nie cierpi tu ciało. Duch znajduje się w stanie tak okropnym, iż