swoje istnienie pewnemu generalnemu dzierżawcy (takiemu, jak to bywali w dawnych dobrych czasach), nazwiskiem Bergeret. Ów Bergeret, słynny niegdyś ze swych oryginalności, wysilał imaginacje na różne heliogabalizmy: tak np. idąc do Opery, pudrował włosy szczerozłotym proszkiem, sam dla siebie iluminował park z niesłychanym przepychem, lub wydawał wspaniałe festyny na których był jedynym gościem. Otóż, ten mieszczański Sardanapal wrócił z Włoch tak oczarowany tą piękną krainą, że, w pierwszem upojeniu, wydał cztery czy pięć miljonów na to, aby odtworzyć w swym parku widoki i pejzaże przywiezione w podróżnej teczce. Najcudowniejsze kombinacje krzewów, najrzadszych drzew, wijących się wąwozów, malownicze perspektywy, wyspy fantastycznie rzucone na mieniącą się taflę jeziora, wszystko to, podobne promieniom światła skupiającym się w jednem ognisku, grupowało się koło jednego punktu, maleńkiej isola bella, miejsca z którego zachwycone oko mogło się rozkoszować całością tych cudów. Była to wysepka, kryjąca mały domek pod kiściami stuletnich wierzb, okolona pękami kwiatów, lilij i trzcin wodnych, podobna do szmaragdu w bogatej oprawie. Tysiąc mil-by się biegło do tej czarownej oazy!... Najbardziej żółciowy, zgryźliwy, najbardziej wysuszony z naszych wiecznie niedomagających genjuszów, umarłby tam po dwóch tygodniach z dobrobytu i otłuszczenia, przygnieciony nadmiarem rozkoszy. Ówczesny właściciel tego ziemskiego Raju, o który zresztą niewiele się troszczył nie mając żony ani dzieci, chował dużą małpę, do której był bardzo przywiązany. Zaszczycony niegdyś miłością pewnej Cesarzowej — tak przynajmniej opowiadano pocichu — uważał snadź, iż rodzaj ludzki powiedział mu już swoje ostatnie słowo. Złośliwe zwierzę przebywało w zgrabnej drewnianej budce, umieszczonej na rzeźbionej kolumnie; uwiązana na łańcuchu i rzadko pieszczona przez pana, który przeważnie czas spędzał w Paryżu, małpa zyskała sobie wkrótce brdzo niedobrą reputację. Sam widziałem, jak, w obecności kobiet, pod względem natarczywości nie ustępowała najbardziej pewnym sie-
