Strona:PL Arystoteles - Konstytucya Ateńska Arystotelesa.pdf/36

 XXXII. Taki zatem zarys ustawy ogłosiła Komisya Stu wybrana z grona pięciu tysięcy mężów. Skoro lud potwierdził to wszystko, a głosowaniem nad tem kierował Arystomachos, rozwiązano Radę jeszcze przed zwykłym terminem ukończenia jej czynności, czternastego dnia miesiąca Targeliona, a Czterystu Mężów zaczęło swe czynności urzędowe już dnia dwudziestego drugiego tegoż miesiąca. Według zaś dawnego obyczaju Rada, wybrana na nowo losem, za pomocą ziarn bobu, obejmowała swój urząd dopiero czternastego dnia następującego miesiąca, Skiroforiona.
 W taki tedy sposób zaprowadzono w Atenach oligarchię za czasów archonta Kalliasza. Stało się to prawie w sto lat po wygnaniu tyranów z kraju najwięcej za sprawą Peizandrosa, Antyfona i Teramenesa, mężów odznaczających się i rodem niepoślednim i rozsądkiem, jako też wielkim zmysłem politycznym. Pokazało się jednak, zaraz za wprowadzeniem w życie nowej ustawy, że owych pięć tysięcy mężów wybierano tylko formalnie. W rzeczywistości bowiem nie posiadali oni żadnej władzy a całem państwem zarządzało na prawdę, wszedłszy raz do gmachu obrad, Czterystu Mężów wraz z owymi dziesięcioma, przed nikim nieodpowiedzialnymi, strategami. Ci też posłali niebawem poselstwo do Lacedemony celem zawarcia pokoju, z tem zastrzeżeniem, że każda ze stron wojujących zachowa to, co dotychczas posiadała. Skoro jednakże Lacedemończycy zgadzali się na pokój pod tym tylko warunkiem, jeżeli Ateny zrzekną się panowania nad morzem, odstąpiono wówczas od zamiaru zawarcia pokoju.
 XXXIII. Rządy Czterechset trwały około czterech miesięcy. Z ich też grona wybrano archontem Mnezylochosa. Ten rządził przez pierwsze tylko dwa miesiące roku. Przez następnych bowiem dziesięć miesięcy sprawował rządy Teopompos. Niebawem jednakże ponieśli Ateńczycy klęskę w bitwie morskiej pod Eretryą. Skutkiem tego oderwała się od Aten cała wyspa Eubea, z wyjątkiem miasta Oreos. Nieszczęśliwe to wydarzenie wzięli sobie Ateńczycy bardziej do serca, aniżeli poprzedzające nieszczęścia. Wyspa ta bowiem dostarczała tak do utrzymania się, jakoteż do dalszego prowadzenia wojny daleko więcej środków, aniżeli sama Attyka. Wówczas to upadły rządy Czterechset a zarząd wszelkiemi sprawami państwowemi przeszedł w ręce Pięciu Tysięcy, t. j. w ręce wszystkich obywateli, którzy byli w stanie stawić się w pełnem uzbrojeniu wojennem. Uchwalono zarazem, że nikomu nie będzie się wypłacało żadnego wynagrodzenia za sprawowanie jakiegokolwiek urzędu. Głównymi zaś sprawcami upadku byłej ustawy byli Arystokrates i Teramenes, obaj niezadowoleni ze sposobu, w jaki Czterystu zarządzało krajem. Ci ostatni