Strona:PL Arystoteles - Konstytucya Ateńska Arystotelesa.pdf/37

bowiem wykonywali wszystko tylko według własnego widzimisię, w niczem się nie odnosząc z radą lub zapytaniem do owych Pięciu Tysięcy. Zreformowana ustawa, jak się zdaje, była dobra i bardzo odpowiednia dla czasów, w których powstała. Skoro bowiem Ateny prowadziły wówczas wojnę, to słusznie rządy państwa przeszły w ręce tych, którzy byli zdolni do noszenia oręża.
 XXXIV. Dosyć rychło zatem musieli oligarchowie ustąpić władzy ludowi. W siedm lat jednakże po ustanowieniu rządów Czterechset, za rządów archonta Kalliasza z gminy Angele, dał się lud, uwiedziony przez swych popędliwych przywódców skusić do dwóch nieroztropnych postępków. Najpierw bowiem, po bitwie zwycięskiej pod Arginuzami, skazano przy jednem głosowaniu, jednym zamachem, na śmierć wszystkich dziesięciu strategów w tej bitwie dowodzących. Nie zważano na to, że im to przecież zawdzięczano zwycięstwo. Nadto jedni z nich nie brali wcale udziału w ostatnich walkach, a drudzy tylko z konieczności szukali ocalenia na obcych okrętach. Skoro dalej Lacedemończycy w skutek tego niepowodzenia gotowi już byli opuścić Dekeleję i zawrzeć pokój z Atenami pod warunkiem, że każda strona zachowa to, co posiada obecnie, nie wielu tylko zwolenników między obywatelami ateńskimi znalazła ta propozycya. Większa część bowiem ludu nie chciała ani słyszeć o tem, podbechtana przez Kleofona. Ten przywódca tłumu zjawił się na zgromadzeniu obywateli w pancerzu i przechwalał się tem, że nigdy nie dopuści wprzód do zawarcia pokoju ze Spartanami, dopóki ci ostatni nie oddadzą Ateńczykom napowrót wszystkich miast które zdobyli. Straciwszy tak pomyślną sposobność zawarcia pokoju, poznali jednakże lekkomyślni obywatele ateńscy niebawem swój błąd. Zaraz bowiem w następnym roku, za rządów Alexyasza archonta przegrali oni walną bitwę morską pod Ajgospotamoj, w skutek czego wódz przeciwników Lyzandros owładnął miastem. Lyzandros zaprowadził znowu nowe rządy w Atenach, mianowicie rządy Trzydziestu, a zaprowadził je w sposób następny. Oto pokój z Atenami zawarli Lacedemończycy przedewszystkiem pod tym warunkiem, że Ateńczycy będą się odtąd nadal rządzić według starodawnej ustawy, której się trzymali ich przodkowie. Wówczas każde ze stronnictw w kraju pojmując inaczej, a po swojemu, ów punkt traktatu, rozmaicie też sobie go wykładało. I tak demokraci usiłowali ocalić niedawno odzyskany ustrój państwa demokratyczny. Przeciwnie obywatele znakomitsi, tworzący osobne frakcye polityczne i wychodźcy, którzy już po zawarciu pokoju powrócili byli do kraju, oświadczali się za rządami oligarchicznymi. Inni wreszcie obywatele, którzy, nie należąc do żadnego