sztynowy świerzop« w Panu Tadeuszu; piszą także: swiżup); rośliny »dzikie« (polne) jeszcze w 16. wieku świerzepiemi przezywają. Brak pierwotnego przymiotnika, ocalałego u innych Słowian, mianowicie i na Rusi, cerk. swerěp i swrp, ‘dziki’, swerěpěti sę, ‘srożeć’, słowień. srěp, ‘srogi’, srp; rus. swirjepyj, ‘groźny’, dawne swerp, o koniu. Pień swer-, por. swar (niem. swar, ‘ciężki, bolesny’); przyrostek -ep (jak np. w gorjup, ‘gorzki’).
świeść, prasłowiańskie; tak nazywa mąż ‘siostrę żeniną’; cerk. swĭsť, serb. swast, itd., od swój, p. (wedle teść?); swiost, rodzaj ‘kuliga’ u Cygańskiego 1584 r., czy tu należy?; boć nie do świstania.
świeży, odświeżać, wyświeżony, świeżość; prasłowo (na Rusi i o ‘surowiźnie’, o ‘rzezi’); czes. swieżí, itd.; por. łotew. swaigs, ‘świeży’.
święty, święto, świętość; świętostny w biblji; »do świąt«, świątki (zielone), świąteczny, świątkować; święcica, święcić, wyświęcać (i w kartach); świątobliwy (por. frasobliwy); świąć, świątynia (dziś nieraz ę miasto dawnego ą); świętoszek (prasłowiańskie, rus. swjatosza w 12. wieku); liczne złożenia: świętokrzyski, świętojański, świętokupca (o ‘symonji’), świętokradztwo, świętopietrze. Znaczenie kościelne, ‘sanctus’, otrzymało chyba przez chrześcijaństwo dopiero; w imionach pogańskich: Świętopełk, Świętosław, Świętowit, najwyższy bożek w Arkonie na Rugji w 12. wieku (te imiona najpospolitsze), znaczy to samo co jary, ‘silny’ (= Jaropełk, Jarosław, Jarowit, bożek najwyższy w Hawelbergu 1125 r.). Lit. szwentas nie wolne od wpływu słowiańskiego (napewne co do znaczenia kościelnego; prus. swints, łotew. swets, tamto z polskiego, to z ruskiego), ale to nie pożyczka, pierwotne, jak dowodzi awest. spenta-, ‘święty’ (w awest. sp- z sw-), spanah- ‘świętość’, spanjah-, ‘święty’. U naszych ruskich pisarzy, np. u Zimorowica, świaszczenik, ‘ksiądz’, z ruska. Zbiorowe święcia (‘święci’) od 14. wieku, dziś ludowe. W biblji i święcidlnia, ‘sacrificium’, ‘ofiara’. W 16. wieku świętwieczór, ‘Feierabend’, u rzemieślników.
świnia, świni, świnina, świński, świństwo, świniopas, świniarz, ale i świnarz (jak psarz, konarz; stąd nazwy Świnary i Świnarski); świniec, dawniej ‘chlew’; świntuch, z nowym przyrostkiem. Prasłowo, urobione od przymiotnika swin (»stado swinoje« w cerk.), a ten od rzeczownika *swa, por. łac. sūs, niem. sū (dziś Sau), awest. hū-, grec. hȳs, ‘świnia’; podobne przymiotniki i urobienia powtarza grec. hyinos, łac. suinus, ‘świni’, niem. Schwein, dawne niem. swīnīn, ‘świni’. Litwa nie zna tego pnia zupełnie, ale jest prus. seweinis, ‘chlew’, i łotew. suwens albo siwens, ‘prosię’. Częste w nazwach miejscowych (rzecznych, jak i Wieprz). Tak samo u wszystkich Słowian; swinar i na Rusi. Słowianie hodowali świnie, jak inne ludy owce, prawi Arab w 9. wieku. Nazwa od dźwiękonaśladowczego su (stąd drugie greckie: sys).
świren, świron, świrnia, ‘lamus, kleć’, tylko na wschodniej połaci (w Statucie litewskim); lit. swirna.
świrk, 1500 r., świerk, świerczyna; obok św-, i sm-: smereka, smerk; smrek i smrk (zupełnie czeskie) już u Stanka 1472 r.; r. 1500 »swierczyna albo jedlina«. U innych Słowian tylko sm-: cerk. smrěcz smrcz, ‘jałowiec’, smrěcza, ‘cedr’,
