Strona:PL Adam Próchnik - Ignacy Daszyński życie praca walka.pdf/69

dąży krwawy szlak zastępów ludzkich po wojnie, to znikło w naszej konstytucji zupełnie!…“ I zakończył słowami: „Biada nam, jeśliby cios zewnętrzny uderzył w naszą budowę narodu, tak niezwiązaną, jak nie wiąże jej przedłożony projekt konstytucji!“
 Dnia 22 maja 1919 roku Daszyński mówił o konieczności sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy ukraińskiej i sprzeciwiał się jednostronnemu decydowaniu o granicach w Galicji Wschodniej. „Nie możemy, mówił, na Litwie prowadzić innej polityki, w Paryżu innej, a innej jeszcze w Tarnopolu czy Husiatynie. Skoro Polska ma być potęgą przeciw niewoli, niech się stanie potęgą wolności ludów, niech Słowiańszczyzna do niej się garnie, niech na sztandarze jej czyta uspokojenie swoje — wolność, niepodległość, rozwój swobodny… Nie sądźcie, że imperjalizm pokona imperjalizm“. Dnia 20 czerwca 1919 r. przemawiał w sprawie żydowskiej. „Kto chce, oświadczył, z kwestji rasy robić czy to przywilej, czy krzywdę, kto chce jako kryterjum prawa czy bezprawia wziąć rasę czy wyznanie w 20-stuleciu, ten znajdzie się w sprzeczności ze wszystkiemi pojęciami nowoczesnego społeczeństwa, ten znajdzie przeciw sobie prędzej czy później zszeregowany cały świat, który nie na darmo pławił się w męczeństwie i we krwi, aby przebyć piekło walk rasowych i walk religijnych, które powinny należeć wreszcie do niepowrotnej przeszłości“. Dwukrotnie (20 czerwca i 2 lipca 1919 r.) zabierał głos w sprawie reformy rolnej. Wskazał rewolucyjny charakter tej reformy. „Nie prawo odebrało szlachcie francuskiej przeważną część ziemi, stwierdził, — tylko chłop ją zabrał sam, wypędziwszy pana, spaliwszy mu pałac, zrobiwszy z niego emigranta“. „Tak się robi demagogję“ — rozległ się głos na prawicy. „Tak się robi dzieje“ — odparł Daszyński — i zwrócił uwagę na to, że „chłop krwią ziemię swoją dwukrotnie okupił — i ziemi tej stał się prawym, oczywistym właścicielem“. Gdy w czasie głosowania nad zasadami reformy rolnej posłowie chłopscy opuścili Sejm Daszyński wszedł na trybunę i błagał ich, aby Sejmu nie rozbijali. Piłsudski wziął mu to za złe. Dnia 17 lipca 1919 r. przemawiał wreszcie Daszyński w dyskuspi budżetowej.
 Na ten okres przypadły również ważne prace organizacyjne. Trzeba było w pierwszym rzędzie zjednoczyć partję, rozbitą