Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/121

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

matów i spraw, które są ponad wiedzą, ponad sztuką i ponad naturą,[1] w tym celu, by mogła się dzięki Łasce dokonać odmiana intelektu na skutek uwolnienia się przez miłość ze stanu poprzedniego, zachwycenia się najwyższym pięknem i przeżywania nadziemskiego stanu szczęścia.[2]
 bb. Kształcenie woli. Z poszerzeniem się intelektu, podnoszeniem, a w końcu odmianą, musi się dokonywać równocześnie praca nad doskonaleniem się moralnym człowieka,[3] kształcenie zasadniczo woli, która staje wciąż wobec alternatyw i musi decydować się na miłość lub nienawiść, radość albo smutek.[4] Wola przeżywa sprzeczne dążenia-afekty i tylko skierowanie pamięci do prawdy i uświadomienie sobie życzeń Boga wyzwala z pragnień, które od Boga oddalają. Bóg zresztą sam pomaga przez podsunięcie tematów, podnoszących umysł w górę[5] i sprawujących, że człowiek osiąga uporządkowanie afektów, czyli osiąga cnotę.[6]

 cc. Mistyka. W kontemplacji według Ryszarda poznaje się Boga własnym wysiłkiem poznawczym, a niekiedy i dzięki temu, że Bóg nie tylko pomaga poznawać, lecz spełnia tę czynność za człowieka, podając mu wiadomości o Sobie w chwili, gdy człowiek przeżywa „alienationem mentis”. Tę kontemplację nazywa się kontemplacją mistyczną, a w niniejszej rozprawie — kontemplacją niewłaściwą. Omawia ją Kulesza dodając, niezgodnie z myślą Ryszarda, rozważania o jej stopniach i grupach przedmiotów. Kontemplacja ta bowiem jest ostatnim, przed wizją uszczęśliwiającą, etapem poznawczego i wolitywnego zbli-

  1. ↑ „intelligentia... humana... aliquando sublevatur, supra scientiam... supra industriam... supra naturam” c172D, por. c173A, c170A.
  2. ↑ „mentis alienationem abducimur... quando tanto coelestis desiderii igne succenditur, ut amoris intimi flamma ultra humanuni modum excrescat... quando... in summae pulchritudinis admiratione... concutitur. ...quando... in supermundanum quemdam affectum sub quodam mirae felicitatis statu raptim transformatur” c174ABC, por. c170A.
  3. ↑ „studet ergo cordis munditiae, qui cupit Deum videre” c140A.
  4. ↑ „Quis enim digne explicare possit quod (voluntas) alternationis modus momentaneis permutationibus induit, quam multiformiter se alternantium vicissitudinum motibus variare consuevit?... Nunc odio, nunc amore ducitur, modo gaudio, modo moerore distrahitur”. c131AB.
  5. ↑ „Quando ex divinae inspirations gratia et revelationis luce ab oppressions suae pondère relevatur”. c183B.
  6. ↑ „Nihil aliud est virtus quam affectio ordinata” c132B.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/121&oldid=2600701”