Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/118

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

że różni się od Augustyna w swych sformułowaniach na wymieniony temat.[1] I tylko pośrednio można by ustalić, że nawiązuje do koncepcji „zwierciadła”. L. Reypens bowiem stwierdza, że Hugona acumen mentis jest odpowiednikiem acies mentis Augustyna, a tym samym koncepcji zwierciadła Ojców greckich, którzy doszli do tej koncepcji na podstawie Pawłowych słów o poznaniu in speculo et aenigmate.[2] W każdym razie problem zwierciadła w ujęciu Hugona wskazuje raczej na sprawę wartości duszy i miejsca spotkania się człowieka z Bogiem. Ryszard więc mówiąc w podobnym jak Hugon sensie o mentis infimum raczej nie omawia istoty duszy. Mówi jednak o jej właściwościach i stwierdza, że dusza żyje wiecznie, że połączy się z ciałem, że przenika całe ciało i kieruje nim według swej woli, że jest niezłożonym, indywidualnym bytem.[3]

dd. Władze duszy i władze człowieka. I Ryszard i Hugon stwierdzają w duszy człowieka intelekt i wolę.[4] Ryszard ustala, że istnieje współpraca rozumu i woli na terenie kontemplacji, będącej najważniejszym działaniem człowieka. Współpraca ta odbywa się w warunkach zgody dwu równorzędnych sił, które się wzajemnie wspierają. W tych stwierdzeniach wykracza Ryszard poza postawę Augustyna i ustala pozytywnie swoją teorię wzajemnego stosunku władz

  1. Por. s. 97.
  2. „La conception de l’âme comme miroir, connu déjà des Pères Grecs, et que suggère à Augustin (De Trin. 15, c23, n44), le „in speculo et aenigmate” de Saint Paul mis en rapport avec la théorie de l’image divine en l'âme, est devantage mise en lumière par Hugues (De sacr. 1, p3, c6, 7). L „acies mentis” d’Augustin, qui corresponde à l’ ακροτης του νου des Grecs, et qui deviendra „die scherpfe des Geistes”. d’Eckchart (Pfeiff. 2,660, 30) et le „fin point” des mystiques français, est aussi appelé par Hugues „acumen mentis” Reypens (34) c 443.
  3. „Consideramus ea quae pertinent ad animae qualitatem, vel essentiae ipsius proprietatem, quod vita quaedam et perpétua sit. quod non solum ipsa in perpetuum vivere, sed corpus etiam ad vitam... animare... quomodo sit per tot corporis membra diffusa, cum sit ipsa simplex, partibusque carens individua essentia, quomodo in toto corpore suo... sit, utique ubique tota... in illo suo mundo sola voluntate omnia movet et disponit”. c129BC.
  4. W odniesieniu do Ryszarda kwestia ta jest już wyżej rozstrzygnięta. Przy okazji Hugona por. „L’âme dans sa plus noble partie renferme deux activités dont l’une est source de la connaissance spirituelle et l’autre principe d'inclination. A la premiere se raporte la raison, à l’autre la volonté libre ou le libre arbitre”. Mignon (32) s. 111.