Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/117

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

jest kontynuatorem Hugona. Ciało jest koniecznym i realnym elementem człowieka, chociaż nie wiadomo jak połączonym z duszą.
 bb. Ciało a dusza. Ponieważ Ryszard omawia stosunek człowieka do Boga raczej ze względu na drogę dochodzenia do Niego przez poznawanie śladów Mądrości w cognoscibilia, mniej lub raczej w ogóle nie mówi w swych dziełach o stosunku ciała do ducha. Można jednak ustalić, że nie jest to stosunek, według którego zdolność poznania jest partycypowana przez duszę, a dusza przez ciało i że dusza nie obejmuje całej doskonałości poznania, a ciało nie obejmuje całej duszy, lecz tylko tyle na ile pozwala jego możność.[1] Nie jest to więc platonizm. Ryszard bowiem nie mówi o wzajemnej, metafizycznej zależności jednej rzeczy od drugiej, lecz ustala zależności poznawcze. Nie daje też tekstu, w którym mówiłby o innym, niż sprawczy, stosunku Boga do rzeczy. Przez przyjęcie przyczynowości sprawczej Boga odchodzi od partycypacji platoników i emanatystycznych ujęć Plotyna. W powyższym stwierdzeniu został negatywnie określony stosunek ciała do ducha. Nie ma podstaw w tekstach Ryszarda, by określić ten stosunek pozytywnie.

 cc. Dusza. Nie podaje Ryszard określenia duszy człowieka. Stwierdza wprawdzie, że duchowe jest to, co poznaje dzieła Boże,[2] ale oczywiście mówi tu tylko o intelekcie człowieka. Określa gdzie indziej ducha, specjalnie anioła,[3] i w związku z tym raczej trzeba przyjąć, że istotę duchowości widzi w fakcie działania intelektu i woli.[4] Nie można bowiem przyjąć, że istota duszy sprowadza się do tego, by była zwierciadłem Boga. Niewątpliwe jest traktowanie przez Ryszarda wszystkiego, co istnieje, jako spectaculum i niewątpliwe jest, że człowiek nosi w sobie ślad Boga.[5] Omawia to Ryszard nawet szerzej i łatwo stwierdzić,

  1. ↑ „Dans l’homme... l’intelligence est participée par l’âme, celle-ci est participée par le corps, puisque l’âme ne peut recevoir l’intelligence avec toute la perfection qu’elle possède à l’état séparé, et le corps à son tour ne peut recevoir l’âme qu’en la limitant à ses propres possibilités” Geiger (15) s. 104 — 105. W cytacie charakteryzowane jest stanowisko platonizmu.
  2. ↑ c118B.
  3. ↑ Por. s. 123.
  4. ↑ Por. c123D, c124A.
  5. ↑ c162C.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/117&oldid=2600514”