Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/68

żéj, niż w pierwszéj epoce rozwinięte; przebija się uczucie symetryi i harmonii, w połączeniu jednorodnych wprawdzie jeszcze, ale różnie użytych pierwiastków i porządném, odpowiedném ich powtarzaniu. Wykonanie techniczne tych wyrobów kruszcowych, powiększéj części dokładne, staranne, piękne nawet, niekiedy pełne uczucia i smaku. Niektóre sprzęciki odlewane były w formach, i od ręki wykończane. Zdarzają się topory, może tylko jako znak dostojności noszone, składające się z dwóch blach obciągnionych na glinie, ozdobnych w wyciski i blaszki złote.
 Liniją ornamentacyjną, właściwą téj epoce, jest spiralna, linija nieskończoności, symbol nieustannego biegu, — spiralna podwojona, kolista i tak zwane ozdoby falowate, z nich obu wynikłe
 Wszystkie one jak widzimy, rodzą się z różnie użytego odcinku koła, którego piérwsze zarysy już przedstawiały w epoce kamieni, linije młotów i zakończenia niektórych narzędzi. Czasami małe, drobne ozdoby brzegów, szlaczki, bywają złożone z linij prostych, połamanych kantowato i formujących zęby.
 Jeżeli wiek każdy, mimowolnie wyraża się nawet w kształtach, które ukochał, w epoce bronzu widzimy coś więcéj skończonego, doskonalszego, swobodniéj rozwiniętego, niż w poprzedzającéj; sama linija kolista doskonalszą jest, sztuczniejszą od prostéj, a kombinacye z niéj wynikłe nieskończone. Cała ornamentacya polega tu na połączeniach, na zestawianiu linij prostych i kolistych, ale osobno jeszcze idą linije krzywe, a całkiem oddzielnie proste, pod kątami łamane. Linije są czysto idealne, nigdzie w nich naśladownictwa natury. Ze wszystkich motywów, linija spiralna jest najpospolitszym; powtarza się ona w formie całych bransolet, pierścieni, spinek, czapek drócianych, i w ozdobach sprzętów do nieskończoności, — jest niejako godłem epoki.
 Zastanawiając się nad utworami tego okresu widzimy już w nim, nietykając nawet dzieł sztuki właściwéj, wielki artystyczny postęp.