Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/69

 Kunszt coraz widoczniéj w każdéj robótce przegląda, ozdoba staje się jéj konieczną częścią, obliczem każdego najmniejszego sprzętu. Rzemieślnik wyrabia dla pożytku, ogładza i rytuje wykwintnie dla oka, powoli przechodząc na artystę. Z ozdób stroju okazuje się, że i ubiór w téj epoce stać się musiał wytworniejszy, okrył się tysiącem drobnostek, dodatków, błyskotek.
 Kobieta uczuła instynktowo, swe posłannictwo kapłanki piękna, zapożyczając w wyrobach ręki ludzkiéj to, co wdzięk twarzy i postaci podnieść może.
 Ozdób, których dziki szukał początkowo w odartém skrzydle ptaka, w kwiecie, w przypadkowo zaokrąglonym i wyślizganym biegiem wód kamyku, w muszli skorupiaka — zażądał teraz od rzemieślnika; począł się rozmiłowywać w kształcie, w barwie, w grze promieni na bursztynowéj lub massowéj paciórce.
 Słowem, tu jak wszędzie, sztuka rozpoczyna się od ornamentacyi sprzętu, przechodzi w ozdoby stroju, nim się potrafi oderwać od ziemi i stanąć w swojéj mocy. Pierwsze nieforemne naśladowania postaci źwierząt i ludzi, są krokiem, który nowe ma dać siły sztuce i nowy materyał do wyrażenia myśli. Są to jakby głoski i dźwięki, z których się utworzy język.
 Wiek bronzu właściwy, jak epoka kamieni, na sprzętach swych i pozostałościach, niema nigdzie śladu głosek, run, pisma, ani znaków, któreby się do nich zbliżały.
 Ważném się nam zdaje, że sprzęt bronzowy i pozostałości grobowe tego czasu, wybitnie mówią o związku z Greko-Rzymskim światem. Znajdujemy tu iglice, spinki, lampy, style, łańcuchy, szczątki, zupełnie kształtami i ozdobami podobne do dawnych Rzymskich, do Etruskich. Szczególniéj w Słowiańszczyźnie zachodniéj, im bardziéj posuwamy się wgłab’ Europy, podobieństwo to staje się mocniéj uderzającém.
 Słuszném więc zdaje się nam wnosić, że daleko ściślejszy stosunek łączył Słowian z Rzymem, daleko większy był wpływ