Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/46

ne wypukłości i wklęsłości ozdobnego. Motyw ten piękny, w wyrobie epoki kamiennéj bardzo jest uderzający pomysłem, smakownością, prostotą swoją. Im rzadziéj w kamiennych sprzętach znajdujemy wyraźną myśl ornamentacyi, tém ona większą na siebie zwracać powinna uwagę.
 Litewska buława jest prostsza, ale kształtna, przypomina ona wielką, dosyć foremną paciórkę.
 Dowodzenie hr. Tyszkiewicza, że tego rodzaju wyroby z kamienia ku saméj ozdobie służyć niemogły, zbyt mozolnie będąc otrzymywane, niezdaje się nam całkowicie uzasadnione. W życiu ludów na tym stopniu cywilizacyi zostających, na jakim być musiały narody używające kamienia do piérwszych powszedniego życia potrzeb, — sprzęty ku ozdobie służące, otrzymywać się mogły, nietylko kosztem wielkiéj pracy, ale nawet zaprzedania. Każda potrzeba ludu wpółdzikiego, jest dlań zarówno potrzebą; rozmierzyć ich ważności nieumie, i zaspokaja istotną i płochą — jednakową ofiarą.
 XI. Berdysze, tak nazwane przez ś. p. Pawłowskiego narzędzia, różniące się od dłót i klinów, znacznie większą grubością i brakiem kantów po bokach, a wypukłością w pośrodku, od którego spuszczone są zlekka i oszlifowane jak najostrzéj, tak, że niektóremi z nich dotąd krajać można. Kończą się zawsze liniją zaokrągloną, a tylec mają tylko zgruba obrobiony. Długość ich różna, od dwóch do siedmiu cali, krótsze zdają się być na wpół rozbite. Odznacza je nadzwyczaj staranne obrobienie ostrza.
 XII. Kamienie procowe, krągłowo obrobione, podobne do małych dłót kamiennych, z otworem do przewlekania sznurka który je ciskał; w Litwie rzadkie. (Badania Tyszk. IV, 1).
 XIII. Szpulki kamienne (Weberschifförmige Steine); kamyki płaskie z rowkiem dokoła, a otworem w pośrodku, mające kształt małego bloku; służyły do zwijania.