Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/224

existimes bestias, vel quales in commarginandis pontibus effigiati stipites dolantur incompte.« Co do słowa tłumacząc: rzekłbyś dwunożne zwierzęta, lub około mostów stojące niezgrabnie wyrzezane bałwany — Nigdzie tu niema mowy o brzegach Pontu Euxyńskiego i sens jest bardzo jasny). J. Potocki dając wyjątki z Ammiana Marcellina, w tłumaczeniu francuzkiém, tak to miejsce zrozumiał, jak my, nie myśląc go używać na poparcie starożytności bab i bez tego widocznéj. (Fragmens historiques et geogr. T. I, Liv. XXVII, 59: »Ils (les Huns) sont d’une figure extra-ordinaire et si courbés, qu’on les prendrait pour des bêtes a deux pieds, ou pour ces pilliers grossièrement rabotés en figures humaines, que l’on voit sur les bords des ponts.« Wyraz stipes, oznaczający bałwan, pień, kloc, mógłby bardzo wyrażać babę, ale niema tu ani mowy o brzegach pontu Euxyńskiego, jak tłumaczy p. Nowosielski, i przez roztargnienie przyjmuje Lelewel, ale o poręczach mostów, często rzeźbionych niezgrabnie. Niepojmujemy, jak za Klaprothem wszyscy najuważniejsi w błąd taki wprowadzić się dali: niepodobna bowiem, ani na chwilę rozważywszy tekst Ammiana Marcellina, tak widocznie fałszywego tłumaczenia przypuścić.
 Ani Diodor Sycylijski, ani Ammian Marcellin o posągach tych nie wspominają wcale i piérwszy dopiéro pisze o nich Rubruquis (1253 r. Chr. X. trad. de Bergeron. 19), w swojéj podróży, o Kumanach mówiąc. Klaproth w swéj podróży Kaukazkiéj przywiódł to z niego miejsce: »Co do Kumanów, pisze on, mają oni zwyczaj usypywania wzgórzów, czyli mogił, na miejscach pogrzebu zmarłych i wznoszą im posągi, z twarzą obróconą na wschód, trzymające naczyńko w ręku, przy pępku. Bogatym i możnym wznoszą pyramidy, lub małe domki śpiczaste i widziałem w niektórych miejscach, wielkie ceglane wieże, w innych domy z kamienia, w stronach gdzie się on