Strona:Nikołaj Gogol - Portret.djvu/11

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

plecami i wszedł do wnętrza. — „No, ojcze, wybrał pan co?“ Ale malarz stał już dobrą chwilę nieruchomo przed jednym portretem w ogromnych niegdyś wspaniałych ramach, na których teraz widział ledwie ślad pozłoty.
Był to starzec o obliczu bronzowego koloru muskularne, zapadnięte rysy twarzy schwycone były zda się w momencie konwulsyjnego skurczu i biła z nich wcale nie północna energja; gorzało w nich płomienne południe. Był on udrapowany w szeroki kostjum azjatycki. Mimo, iż portret był zniszczony i zakurzony, malarz starłszy pył z oblicza zauważył w nim ślad pracy artysty wielkiej miary. Portret zdawało się, był nieskończony; lecz siła pędzla była uderzająca. Ze wszystkiego zaś najbardziej niezwykłe były oczy; zdawało się, że malarz skupił na nich całą potęgę swego pędzla i cały swój wysiłek. Poprostu patrzyły one, patrzyły nawet z samego portretu jakby niwecząc jego harmonję swem dziwnem życiem. Oczy patrzyły jeszcze silniej, gdy podszedł z portretem do drzwi. Prawie takie same wrażenie uczyniły na innych. Kobieta, stojąca poza nim krzyknęła: „Patrzy, patrzy!“ i cofnęła się Malarz uczuł coś niemiłego, niepojętego dla siebie i postawił portret na ziemi.
— No i cóż, weźmie pan portret? rzekł właściciel.
— A ile? — zapytał malarz.
— Któżby się oń drożył? Niech pan da trzy czworaki!