Po tej śmiałej wycieczce satyrycznej w życie współczesne, jaką były Pocieszne wykwintnisie, Molier wraca, w Rogaczu z urojenia, w świat tradycyjnej farsy i jej konwencji scenicznej. Mimo iż „źródła“ jej nie są znane[1], można przypuścić, iż Molier, który w tym kierunku nie silił się na inwencję, nie wymyślił sam tej naiwnej, skomplikowanej a zręcznej intrygi, ale wziął ją skądś gotową, lub przynajmniej jej zarys; to pewna natomiast, że ożywił ją swoją werwą, soczystym djalogiem, jędrnym i pełnym humoru wierszem. Spis osób trąci jeszcze dawną commedia dellarte: Lelio, Celia, to konwencjonalna para „kochanków“; Gorgoni (Gorgibus), to tradycyjny ojciec; parę osób jak Żona, Krewny, nie posiadaią nawet imion własnych; w treści jednak, w tonie, coraz bardziej oddala się Molier od włoskiej komedji, i zapuszcza korzenie w rodzimy grunt francuski.
Dobra piastunka, ze swoją jowialną a pełną zdrowego rozsądku perswazją
Co tu gadać! panienka sama kiedyś przyzna,
Że w ciemną noc, przy boku, niema jak mężczyzna,
Choćby poto, by przecie, gdy się kichnąć zdarzy,
Usłyszeć „sto lat życia” z jakiej ludzkiej twarzy!
- ↑ Cytowana przez Riccoboniego komedja włoska Il rittrato ovvero Arlechino cornuto per opinione doszła do Francji dopiero w 1716 r. i prawdopodobnie jest późniejsza od Sganarela.
