Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/72

maga do uwydatnienia się w czynie potrzebnych ku temu środków; nie można żądać wielkich rezultatów w przemysłowéj i handlowéj pracy, ani też podniesienia dobrobytu i cywilizacyi w miastach, jeżeli téjże pracy ogół wspierać nie będzie. Sumienna bezstronność nakazuje wyznać, że w téj pracy są niedoskonałości, które ją pod niektóremi względami niżéj stawiają od obcéj; ale czyjaż w tém wina, jeżeli nie całego społeczeństwa naszego, że od najdawniejszych aż do teraźniejszych czasów nie otoczyło jéj pieczołowitém staraniem i nie podniosło jéj do tego cywilizacyi stopnia, jakiego postęp wieku wymaga? Obojętnością, opuszczeniem jéj nie tylko nie damy bodźca do raźniejszego współzawodnictwa, lecz odbierzemy jéj resztę dobrych chęci, przytłumimy ją i otworzymy szerokie pole dla obcéj. —
 Praca rolnicza ma w konkurencyi biegłego obcego współzawodnika, który, chyżo posuwając się naprzód, znagla ją do szybkiego biegu i przerywa stopniowy naturalny rozwój. Tu nie tyle chodzi o postęp cywilizacyi, ile o zdobycie warszatatu, na którym cywilizacya ma być osnutą, t.j. ziemi, od któréj opanowania i utrzymania zawisłą jest kwestya życia naszéj lub obcéj narodowości. Dążność zrównania w pracy co do doskonałości z obcą naprowadziła nas na drogę naśladownictwa. Wzory obce, niedość zgłębione i pojęte w całém rozgałęzieniu pobocznych okoliczności, zaczęliśmy naśladować; nie oglądając się dosyć na stosunki miejscowe, a topiąc wzrok w dalekiéj perspektywie odległych korzyści, nie widzieliśmy przed nogami przeszkód, które nam drogę tamowały. Posiadłości wiejskie, pourządzane w wielu miejscach na model cudzoziemski, przemieniły się w fabryczne warsztaty, do których potrzeba było znacznych kapitałów, znajomości rzeczy i stósownéj ilości rąk, warunków, które u nas nie zawsze bywają naprzód obmyślane.