Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/290

nizującego się do walki duchowéj żywiołu niemieckiego żywioł polski musi zorganizowany wystąpić, lubo możnaby wnosić, że ten fakt sam powinienby już skłonić umysły wszystkich ku przeprowadzeniu myśli organizacyi, któraby się zajęła utworzeniem również silnego zastępu, to jednakże są jeszcze inne, nie mniéj ważne powody.
 Jeżeli zajrzymy w historyą, aby się przypatrzyć, jaki jest przebieg ujarzmionych narodów, co się z niemi dzieje, jak się rozkładają, w co się obracają, to przekonamy się, że niewola, pomimo całą siłę ducha narodowego, zawsze go krępuje, a im dłużéj trwa, tém jest dla pierwiastka narodowego niebezpieczniejszą. Cofnijmy się myślą w czasy odległéj starożytności i przypatrzmy się, jak znikł starożytny naród Egipcyan, a pozostałe tylko po nim szczątki cielesne i rozsypane w gruzach dzieła sztuki świadczą o wysokim stopniu cywilizacyi jego ówczesnéj. Assyrya, Babilonia, najpotężniejsze swego czasu w Azyi środkowéj państwa, które przyświecały jéj cywilizacyą, gdy przez zbytek i zmiękczenie upadły, rozłożyły się pod panowaniem Persów i rozpłynęły w pierwiastkach innych narodów, a tam, gdzie żył potężny i światły lud Assyryjczyków, dzisiaj rozwija się przed ciekawém podróżnika okiem szeroki step pusty. Przyczyną tego upadku była cywilizacya, któréj strona zewnętrzna wytężyła się olbrzymio w materyalnym kierunku, gdy obok tego strona moralna, całkiém zaniedbana, nie miała sił wzniesienia się do poświęcenia i ofiar, tych koniecznych istnienia narodowego warunków. Tegoczesna cywilizacya stanęła również, jak tamta, na materyalizmu stoku, a prawda straciła już do tego stopnia swój urok i moc, że jéj święte znamię zaczynają sobie przywłaszczać usiłowania, mające na celu niesprawiedliwość i przewrotność. Jeżeli my, olśnieni tą cywilizacyą, nie zbierzemy moralnych