Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/217

chowe nędze i popchnęły go na drogę błędów. Mimo tego potrafił on jeszcze przechować niektóre skarby a stracone usiłował okupić tysiącami poświęceń. Ale daremne były wszelkie jego wysilenia, albowiem nigdy nie zdobył się na krok stanowczy, nie powrócił na tę drogę, z któréj zboczył, gdy ku dopełnieniu myśli narodowéj zmierzał; praw wolności, których tylko pewna część używała, nie rozszerzył na wszystkie stany, chociaż miał ku temu władzę i moc. Z tego odstępstwa od myśli narodowéj i od prawdy wszystko złe płynie, wpływy zewnętrzne coraz silniejsze nakładają jarzmo, ztąd téż duch obywatelski i pracy w zagęszczającéj się coraz więcéj obcemi żywiołami i złemi własnemi wyziewami atmosferze nie ma téj swobody, jaka sprawie narodowéj wszelkie ułatwia działania. Im daléj, na tém większe napotyka on trudności.
 Z jednéj strony prawa, rządy i rozmaite wpływy obce, które działały i działają w przeciwnym rozwojowi ducha narodowego kierunku, a z drugiéj słabnący zewnętrznie organizm, nie mający dosyć sił do odzyskania utraconych duchowych skarbów, były i są temi nieprzyjaznemi okolicznościami, które mieszają nasze pojęcia i wyobrażenia, które mylą nasze poglądy, zobojętniają obywatelską obowiązkowość, tamują pracę, paraliżują nasze kroki, które zgoła osłabiają w nas warunki cywilizacyi narodowéj, a tém samém odbierają nam sposobność mierzenia się na tém polu z innemi narodami, tudzież udowodnienia całemu światu, że posiadamy wszelkie do niepodległości warunki i że wartość nasza wewnętrzna tyle waży, co wartość każdego innego cywilizowanego narodu. Wzmocnić otóż nasz organizm przez rozjaśnienie i uregulowanie wszystkich władz za pomocą światła prawdy, przygotować go do przyjęcia, pomieszczenia i zachowania wszelkich