Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/101

dowéj sprawy dla wyższych niby w jakimbądź kierunku celów, po za których tłem niepewném ukrywa się interes osobisty.
 Język narodowy jest to język ojczysty, kto nie w nim wychowany, kto go nie miłuje, kto nim nie mówi lub mówić się wstydzi, ten téż nie jest zdolny rozumieć głosu ojczyzny tak, jak go rozumie naród cały; ten tylko, kto pierwsze słowa w języku ojczystym usłyszał, kto się w nim wychował, zdolny jest uczuć to wszystko, co język narodu głosi, do tego duszy głos ojczyzny trafia, tego serce łączy nić dziejowa z wszystkiém, co narodowe, i przyrodzonym pociągiem odpowiada tętnu serca całego narodu, ten czuje się szczęśliwym tylko wspólnie z narodem a cierpi, gdy naród boleje. Wywód ten ma rzeczywiste podstawy i czerpie swe prawdy z przeszłości, spojrzyjmy w nią, a przekonamy się, jak sam wysnuwa się z faktów dziejowych. Występują tu ci, którzy odebrali cudzoziemskie wychowanie, jako rozmyślni lub nierozmyślni, mniéj lub więcéj winą obciążeni wyrodni synowie ojczyzny, jako hańbiący kartę historyi naszéj, jako obojętni na losy kraju, gdy ci, którzy wychowani narodowo i bogobojnie, przejąwszy z mową ojczystą ducha i cnoty przodków, życie i mienie nieśli na ołtarz ojczyzny, a gdy jéj ocalić już nie byli w stanie, walczyli jeszcze dla obrony jéj czci. Dwa te kierunki wychowania, całkiém sobie przeciwne, narodowe i cudzoziemskie — antynarodowe, nie mogły nigdy zejść się w swoich kończynach i do dwóch całkiém przeciwnych prowadziły wypadków: pierwszy wiódł ojczyznę do szczęścia, a drugi gotował jéj zgubę. Jakaż jasna wypływa ztąd dla potomności nauka, która dotykalnie przekonywa nas o uczciwości i zbawienności pierwszego, o błędzie i szkodliwości drugiego kierunku. A my, czy skorzystaliśmy z téj tak ciężkiemi klęskami okupionéj nauki? Na nieszczęście zaślepienie nasze jest