Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/622

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

rozłamawszy, podzielić na dwie a. więcej części; załamywać, zaginać: z. ręce = załamać; przen., przestąpić, zgwałcić, nie dotrzymać, przekroczyć: z. prawo, ustawę, umowę, przymierze, ślub, wiarę; przen., skruszyć, zrzucić, zniweczyć, zdruzgotać: z. jarzmo niewoli; z. Czyją wolę = zmusić do posłuszeństwa; rozgromić, porazić, zwalczyć, zwyciężyć; z. ś., być złamanym, rozpaść ś., skruszyć ś., pęknąć.

Złamany, którego złamano; dotknięty nieszczęściem; nie mający swej woli; nie warte z-ego szeląga = nic nie warte.

Złamek, Złomek, złamanie, coś złamanego, ułamek, ułomek.

Złamnikp. Złajnik.

Złapać, złowić, schwycić, uchwycić, ułowić; z. ś., dać ś. na czym uchwycić; pomimo ukrywania zamiarów, być ujawnionym; coś niechcący wypowiedzieć.

Złapany, którego złapano, pochwycony; z. na gorącym uczynku = w chwili spełniania przestępstwa; wygląda, jak z. = jest zmieszany, stracił kontenans, panowanie nad sobą.

Złasić się, złakomić się.

Złasować, wziąć co i zjeść ukradkiem.

Złatać, łatając zeszyć, połatać, wyłatać, byle jak zeszyć; przen., byle jak co zrobić, z trudem doprowadzić co do skutku; z. komu skórę, grzbiet = wybić, wytłuc, wytuzować, wytatarować.

Zławiać, dok. Złowić; łowić, chwytać, łapać; z. ś., zaczynać gonić głosem.

Złazić, dok. Zleźć; leząc, idąc powoli i ciężko, przenosić ś. z wyższego poziomu na niższy, spuszczać ś. zwolna z góry na dół; obłazić: skóra z-i z palców, farba z-i z muru; leząc, obejść co dokoła, we wszystkich kierunkach: z. kraj, miasto; z. ś., schodzić ś. zwolna w jedno miejsce z różnych stron; zmęczyć ś. łażąc.

Złączać (się), dok. Złączyć (ś.); łączyć (ś.), jednoczyć (ś.).

Złączenie, połączenie, spojenie, zespolenie; w astron., takie położenie dwu ciał niebieskich, że oba one znajdują ś. na tym samym stopniu długości i szerokości, a wtedy następuje zaćmienie.

Złącznie, przysł., w połączeniu jednego z drugim, łącznie, razem, wspólnie.

Złącznik, coś łączącego, spajającego; znak łączący: =; spójnik.

Złączny, dający ś. złączyć, mogący być złączonym.

Złączyciel, człowiek, który złącza jedno z drugim.

Złe, Zło, wszystko, co jest dla nas przykre, szkodliwe, każda rzecz zła, klęska, krzywda, strata, szkoda, nieszczęście, choroba, śmierć, zguba; z. moralne = zły uczynek, występek, grzech, wina, postępek niemoralny, zepsucie moralne, rozpusta; zły duch, djabeł, kaduk, szatan, czart, licho.

Złechtać, łechcąc wzbudzić, łechcąc skusić.

Zło, sama istota złego, treść złego — p. Złe.

Złocianka, jedna z najmniejszych ryb morskich, barwy rudawej, z ciemną pręgą z boków (fig.).

Złociciel, człowiek, który złoci, pozłociciel, złotnik.

Złocić, przedmioty metalowe, drewniane, papierowe pokrywać pewną warstwą złota; powlekać barwą złotą, ozłacać, czynić złocistym; z. komu pigułkę = udzielać przykrą wiadomość w uprzejmej formie; z. ś., połyskiwać, jak złoto, mieć barwę złotą.