Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/99

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

na słońcu = miejsca ciemniejsze na tarczy słonecznej.

Plamica, choroba, w której pokazują się na ciele duże plamy purpurowe.

Plamić, plamami brudzić, robić na czym plamy, brukać, zanieczyszczać, walać; przen., kazić, poniżać, hańbić, zniesławiać; p. ś., brukać, brudzić ś. czym; przen., kazić ś., zniesławiać ś., kalać ś.; p. ś. krwią czyjąś = popełniać zabójstwo, przyczyniać ś. do śmierci czyjejś.

Plamisty, pełen plam, pokryty plamami; łatwo plamiący ś.

Plamka, zdr. od Plama.

Plamonik, środek chemiczny do wywabiania plam, np. na ubraniu.

Plan, łć., naprzód obmyślony w szczegółach sposób wykonania jakiego przedsięwzięcia; w głównych punktach wytknięty szkic, zarys jakiej pracy; pomniejszony rysunek budynku lub miejscowości, dający obraz miejsca, zajętego przez przedmiot, położenia i stosunkowych wymiarów pojedyńczych części: zdejmować p-y; poziome przecięcie, projekt budynku lub robót inżynierskich, grundrys; porządek, w jakim są rozmieszczone przedmioty w stosunku do widza: pierwszy p. = przedmioty najbliższe; dalszy p., drugi p.; sytuacyjny p. = pokazujący położenie budynków, drzew, wód i t. p. względem siebie; pomieszać, pokrzyżować komu p-y = przeszkodzić mu w jego zamierzeniach; przen., program, rozkład, porządek, w jakim sprawy mają być rozstrzygane, stopień zajęcia, jaki budzą co do swej ważności, nagłości; projekt, zarys, zamiar, pomysł, widoki na przyszłość.

Plandeka, nm., płótno nieprzemakalne do przykrywania towarow lub rzeczy.

Planeta, gr., ciało niebieskie, biegnące naokoło słońca po drodze zbliżonej do koła i otrzymujące od niego światło i ciepło.

Planetarjum, łć., przyrząd naukowy, poruszany mechanizmem zegarowym lub korbą, przedstawiający nasz układ słoneczny i ruch planet dokoła słońca (fig.).

Planetarny gr. a. słoneczny system = w astr., nazwa całości świata, składającej ś. z wielkiego ciała niebieskiego zwanego słońcem, i mniejszych ciał (planet), krążących około niego.

Planetnik, gr., astronom, gwiaździarz; astrolog, umiejący niby czytać w planetach, wyprowadzać proroctwa z planet.

Planetoida, gr., mała planeta, niedostrzegalna prawie gołym okiem, krążąca dokoła słońca, asteroida.

Planiglob, Planisfera, gr., mapa gieograficzna półkuli ziemi lub nieba.

Planik, zdr. od Plan.

Planimetr, gr., przyrząd do mechanicznego mierzenia powierzchni figur płaskich, integrator (fig.).

Planimetrja, łć., część gieometrji, zajmująca ś. badaniem figur płaskich, t. j. leżących na jednej płaszczyźnie; gieometrja płaska.

Planisfera, gr.p. Planiglob.

Planizacja, łć., urządzanie i wykonywanie podług zrobionego planu.

Planki, nm., deski, służące do obicia okrętu wewnątrz.

Plankt, łć., narzekanie żałosne, pieśń żałosna, tren, lament.

Plankton, gr., jakikolwiek organizm, żyjący w głębi oceanu;