Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/844

 Synowski, odnoszący ś. do syna, należący do syna, właściwy synowi, taki, jaki syn ma a. mieć powinien; pełen przywiązania, pełen tkliwości względem rodziców; po s-u, przysł., jak wypada na syna, jak przystoi synowi.

 Synowstwo — p. Synostwo.

 Synowy, Synów, należący do syna, stanowiący własność syna.

 Syntagma, gr., dzieło zbiorowe, zbiór zdań, myśli, uwag, pism, treścią do siebie zbliżonych.

 Syntagmatyczny, gr., zebrany, zbiorowy, należący do syntagmy.

 Syntaksa, gr., ta klasa w dawnych szkołach zakonnych, w której uczono składni łacińskiej.

 Syntaktycznie, gr., opierając na budowie zdań, składniowo (zestawiając, porządkując).

 Syntaxis, gr., składnia, część gramatyki, omawiająca budowę zdania i wzajemną zależność wyrazów w zdaniu.

 Syntema, gr., znak umówiony, pismo cyfrowane; wyraz umówiony, hasło, parol; układ; krótkie wyrażenie a niejasne.

 Syntematografja, gr., porozumiewanie ś. zapomocą znaków umówionych.

 Syntetyczność, gr. — p. Syntetyka.

 Syntetyczny, gr., podług prawideł syntezy utworzony a. tworzący, postępujący drogą syntezy, od szczegółów dochodzący do ogólnego wniosku, zbierający części w całość; s-a chemja = część chemji, traktująca o sztucznym tworzeniu nowych związków chemicznych i prostszych składników i pierwiastków; s. język = język, posiadający fleksję, np. język polski.

 Syntetyka, Syntetyczność, gr., sposób wnioskowania, polegający na syntezie.

 Syntetyzować, gr., zestawiać szczegóły, aby z nich zbudować całość; ze spostrzeżeń poszczgólnych wyprowadzać wnioski ogólne.

 Synteza, gr., w przeciwstawieniu do analizy (rozbioru) metoda, postępująca od szczegółów do ogółu, od rzeczy prostych do złożonych, łączenie wyobrażeń, pojęć o różnych przedmiotach w i jedno pojęcie, poszczególnych części w jedną całość; s. u Hegla: trzecie stadjum dziejowe, polegające na pogodzeniu pierwszego stadjum, tezy, z drugim stadjum, antytezą.

 Synto, Syntoizm, oddawanie czci naturze i bohaterom, uięte w systemat religijny, stanowiący wyznanie panujące w Japonji.

 Syntomja, gr., wyrażenie ścisłe, krótko wypowiedziane.

 Syntonina, gr., główna część składowa tkanki mięśniowej.

 Synuś, pieszcz. od Syn.

 Syon — p. Syjon.

 Sypać, dok. Sypnąć; rzucać, siać, rozrzucać, rozsiewać coś sypkiego, miałkiego, ziarnistego, puszczać coś sypkiego na ziemię; pozwalać czemuś sypkiemu wpadać w co, wsypywać, wrzucać; pozwalając czemuś sypkiemu spadać na jedno miejsce, tworzyć kupę, usypywać stos; s. zboże w worki = wsypywać; obficie rodzić: zboże dobrze sypie; pozwalać czemuś sypkiemu spadać na powierzchnię czego, nasypywać, posypywać, obsypywać, osypywać; upuszczać, podrzucać w gorę rzecz sypką wielokrotnie; hojnie rozrzucać, trwonić, tracić lekkomyślnie: s. pieniędzmi = wydawać je nadmiernie; s. co a. czym komu i = hojnie rozdawać, szafować; sypiąc, robić, tworzyć: s. szańce, wały; powtarzać często jaką czynność: s. djabłami, piorunami = kląć nieustannie; s. komu baty = karać go biciem dotkliwym; s. cy-